Η αχώνευτη δημοκρατία.

Δεν ξέρω αν τελικά η Μέρκελ θα συμφωνήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες για το σχηματισμό κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού» ή αν θα επιχειρήσει να συνεργαστεί με τους «Πράσινους». Να σου πω και κάτι; Δεν μ’ ενδιαφέρει κάν τι θα κάνουν η Μέρκελ κι οι άλλοι πολιτικοί στη Γερμανία για τη Γερμανία.

Εκείνο που παρατηρώ, είναι αυτό που από μέρες τώρα γράφεται και συζητιέται, ότι δηλαδή μετά τις εκλογές είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθεί η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών –CDU για τους ειδικότερους– και Σοσιαλδημοκρατών (SPD) και κανένας δεν απορούσε και κανένας δεν αντιδρούσε και κανένας δεν βγήκε να καταγγείλει το αδιανόητο και το ανιστόρητο και το… –κι εγώ δεν ξέρω τι άλλο καταστροφικό και κακό– ενός τέτοιου ενδεχόμενου. Το αντίθετο, εφόσον καμιά πολιτική δύναμη δεν συγκεντρώνε την απαραίτητη πλειοψηφία στη Γερμανική Βουλή –Bundestag για τους ειδικότερους και πάλι– ήταν κάτι παραπάνω από φυσικό και βέβαιο, ότι τα πολιτικά κόμματα θα έρχονταν σε συνεννόηση και συνεργασία προκειμένου να εξευρεθεί η προσφορότερη λύση για να κυβερνηθεί η χώρα.

Με αυτή την πολιτική κουλτούρα, μ’ αυτή τη θεσμική ωριμότητα και ιστορική συνείδηση, περιμένουμε, λοιπόν, οι Γερμανοί πολίτες, οι σύμμαχοι κι εδώ και τρία χρόνια δανειστές μας, να είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τη λογική μας, την Ελληνική νοοτροπία, που επιβάλει να γίνονται ξανά και ξανά εκλογές, αν κάποιο κόμμα δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία; Έχουμε την  απαίτηση, ο λαός αυτός να είναι σε θέση ν’ αντιληφθεί και να κατανοήσει, ότι υπάρχουν τόσο μεγάλες κι αγεφύρωτες διαφορές μεταξύ των πολιτικών κομμάτων στη χώρα μας, οι οποίες αποτελούν τελικά και το ανυπέρβλητο εμπόδιο για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας, ώστε να μην αναγκαστεί η χώρα να καταφεύγει σε επαναληπτικές εκλογές;

Με αυτή την αφετηρία, με αυτόν τον προβληματισμό κατά νου, αναλογίζομαι πόσο υπολείπεται η πολιτική μας κουλτούρα από εκείνη της Γερμανίας, της μόνης ίσως χώρας που, τελευταία και με την ευκαιρία της οικονομικής κρίσης, δεν χάνουμε ευκαιρία για να κατηγορήσουμε, να στηλιτεύσουμε ή να βρίσουμε. Δίχως να σημαίνει ότι όλες οι επιλογές κι αποφάσεις που το πρόσφατο διάστημα χρειάστηκε να παρθούν στόχευαν προς τη σωστή κατεύθυνση, δίχως να σημαίνει, ότι η αντιμετώπιση της χώρας μας με το ξέσπασμα της κρίσης, αποτέλεσε υπόδειγμα κοινοτικής αλληλεγγύης κι ανιδιοτελούς Ελληνο-Γερμανικής συνεργασίας, εκείνο που ξεχωρίζει είναι η αδιαμφισβήτητη πολιτική ωριμότητα, αποφασιστικότητα και σύνεση. Η συνέπεια κι η σταθερότητα μεταξύ πολιτικών λόγων και πράξεων, η μετριοπάθεια απέναντι στους πολιτικούς αντιπάλους κι η σαφήνεια των εξαγγελιών και των δηλώσεων.

Οι Γερμανοί πολίτες προσερχόμενοι στις κάλπες δεν διακατέχονταν ούτε από ψευτοδιλήμματα, ούτε από ψευδεπίγραφους εκβιασμούς. Δεν εξαναγκάζονταν να κατευθυνθούν στο «μη χείρον βέλτιστο», ούτε φοβόντουσαν για μετεκλογικές κυβερνητικές τερατογεννέσεις. Άκουγαν και έκριναν, γνώριζαν κι επέλεγαν, πίστεψαν κι αποφάσισαν.

Εμείς πώς συμπεριφερόμαστε; Τα πολιτικά κόμματα στην πατρίδα μας πώς λειτουργούν και πώς επικοινωνούν τις πολιτικές τους; Το πέρυσι δεν είναι αιώνες πριν για να το ξεχάσουμε, ούτε το 2009 απέχει τόσο πολύ για να μη θυμόμαστε τι συνέβη. Προχτές μόλις, από το βήμα της ΔΕΘ, τι ζήτησε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τον πρωθυπουργό; Εκλογές. Αλλά, μήπως κι ο Αντώνης Σαμαράς, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το αντιμνημονιακό λάβαρο δεν κράδαινε και πηγαινοερχόταν στα Ζάππεια μέχρι τελικά να αναρριχηθεί στον πρωθυπουργικό θώκο πριν ένα χρόνο, ξεχνώντας έκτοτε όλα όσα υποστήριζε;

Πέντε φορές έχουν πραγματοποιηθεί βουλευτικές εκλογές στη χώρα μας από το 2004 μέχρι σήμερα. Κάθε δυο χρόνια περίπου εκλογές, λες κι οι δημοκρατικές διαδικασίες εξαντλούνται εκείνη την ηλιόλουστη –απ’ ότι θυμάμαι συνήθως– μέρα και μετά αρχίζουν τα παζάρια, τα τσαλίμια κι οι υπεκφυγές κι η δημοκρατία στο «έλεος του Θεού». Τα γνωστά τερτίπια των πολιτικών μας κομμάτων, που άλλα λένε, άλλα σκέφτονται κι άλλα πράττουν μετά τις εκλογές, γιατί –βλέπεις– εδώ στην Ελλάδα «υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και άλλα που γίνονται και δεν λέγονται».

Ποιοι θεσμοί και ποιες δημοκρατικές διαδικασίες να στεριώσουν; Ποιες πολιτικές συμπεριφορές να καρποφορήσουν και ποιες πολιτικές αποφάσεις ν’ απλωθούν στο χρόνο και να βλαστήσουν, ανεξάρτητα από το ποιος κυβερνά και ποιος αντιπολιτεύεται, άσχετα με το ποιος έχει την πλειοψηφία και ποιος βρίσκεται στη μειοψηφία. Ένας διχασμός διαχρονικός, ψυχοφθόρος κι επικίνδυνος, που τώρα με την κρίση δείχνει απειλητικά τις παρενέργειές του για την κοινωνική συνοχή και γαλήνη. Μια διαρκής εθνική άμυνα απέναντι στους «άλλους», είτε ξένοι, είτε ντόπιοι είναι αυτοί, που εξουθενώνει τις όποιες δημιουργικές δυνάμεις κι αποπροσανατολίζει τη βούληση και την επιθυμία της κοινωνίας για πρόοδο. Ένας παρατεταμένος θρήνος και μια οιμωγή για τα «χαμένα», τα «παρελθόντα», είτε πατρίδες ήταν αυτά, είτε πρόσωπα, είτε συνήθειες, που ακυρώνει τη λογική κι αγκυλώνει τις όποιες προσπάθειες σε μια καθημερινή ανέξοδη κι ατελέσφορη διαχείριση.

Τρία χρόνια μέσα στην κρίση και δεν κατορθώσαμε πουθενά να συνεννοηθούμε, δεν βρέθηκε ούτε ένα στραβό για να διορθώσουμε όλοι μαζί και να πάμε παρακάτω. Δεν συμφωνήσαμε ούτε δευτερόλεπτο όλοι μαζί για τα χρειαζούμενα σ’ έναν έστω τομέα, σε μια διαδικασία, σ’ ένα θέμα. Άσπρο εσύ; Μαύρο εγώ. Τα ζήσαμε, τα ζούμε. Μιλάμε για αξιοπιστία και μένουμε στα λόγια. Βρίζουν και λοιδορούν τους πολιτικούς και τα πολιτικά κόμματα οι φασίστες και νομίζεις ότι εκφράζουν το μέσο Έλληνα, την κοινή λογική, τόσο κοντά στην αλήθεια βρίσκονται. Και τ’ ακούνε οι «άλλοι» κι αναλώνονται σε «τόξα» και σε σφεντόνες, πάνε ξυπόλητοι στ’ αγκάθια και δεν καταλαβαίνουν ότι οι «άλλοι» τους την έχουν στήσει με μπαζούκας.

Συνεργασία και συναίνεση για ανατροπές και γενναίες αποφάσεις χρειάζονται στο δημόσιο λόγο και στο δημόσιο βίο. Συνεργασία κι όχι εκλογές και κουβέντες του καφενείου. Να παύσει η άσκοπη φλυαρία κι οι «κορώνες» σε τηλεοράσεις και ραδιόφωνα και ν’ αρχίσει μια ουσιαστική συζήτηση για την εμβάθυνση έστω και την περιφρούρηση του πολιτεύματος. Ας βρουν επιτέλους έναν κοινό τόπο για τα ουσιώδη και τα χρειαζούμενα κι ας αφήσουν τα μεγαλεπήβολα και τα μακρόπνοα. Κανένας δεν ζητά ταυτήσεις κι αλλοτριώσεις, κανείς δεν ζητά το απόλυτο και τ’ αλάνθαστο στην λειτουργία των κομμάτων, όλοι όμως έχουν την απαίτηση ν’ αφήσουν κατά μέρος την ξύλινη γλώσσα και την υποκρισία και ν’ αγγίξουν την ουσία και το ζητούμενο της πολιτικής που είναι η κοινωνία κι οι ανάγκες της.

Οι Γερμανοί ψήφισαν και σε λίγες μέρες θα έχουν κυβέρνηση. Μπορεί δύσκολα, μπορεί μετά από υποχωρήσεις και συμβιβασμούς –κάποιοι λένε ότι μπορεί μερικοί απ’ αυτούς να μας συμφέρουν κιόλας– το σίγουρο είναι ότι θα έχουν κυβέρνηση για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Εκεί οι πολιτικές δυνάμεις αντιπαρατίθενται, ανταγωνίζονται, αλλά όταν πρέπει συνομιλούν, συνεργάζονται, συνεχίζουν. Η λογική πρυτανεύει. Σε ανάλογη περίπτωση οι «δικοί» μας θα έψαχναν για «προδότες» και «πουλημένους» και θα ζητούσαν εδώ και τώρα εκλογές. Το θυμικό αποθεώνεται. 

Ίσως γιατί οι Γερμανοί μπόρεσαν να χωνέψουν με το πέρασμα των αιώνων και των χρόνων τα βελανίδια που έτρωγαν όταν εμείς είχαμε δημοκρατία, ενώ εμάς, αυτή η δημοκρατία –όσα χρόνια κι αν περάσουν– θα μας κάθεται στο στομάχι.

Foto: El Porte-Bonheur