Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2013

Καβάφης στα τέσσερα.


Τον Καβάφη μπορεί να μην τον «έχω φάει με το κουτάλι», αλλά τον κουβαλάω ευλαβικά διπλωμένο στα τέσσερα. Σ’ ένα μικρό, ελάχιστο και ταλαιπωρημένο απ’ την πολυκαιρία χαρτάκι σημειώσεων. Το «όσο μπορείς» βρέθηκε κάποιο απομεσήμερο κάποιας συννεφιασμένης Τετάρτης –ή Πέμπης ίσως– κάποιου χειμώνα κάποιας περασμένης δεκαετίας του περασμένου αιώνα. Πού; (Τι ειρωνεία!) Πάνω στο τζάμι του αυτοκινήτου, τοποθετημένο διακριτικά και με φροντίδα περισσή θαρρείς ανάμεσα στους υαλοκαθαριστήρες. Γιατί η ειρωνεία; Μα, γιατί ο Καβάφης κυκλοφορεί στις μέρες μας φαρδύς πλατύς πάνω στα τζάμια σε τρόλεϊ και λεωφορεία, πηχυαίος και κραυγάζων σπαραχτικά –θαρρείς και πάλι– σπαράγματα από κατασπαραγμένα του ποιήματα. 

Χίλιες δυο αιτίες κι αφορμές βρεθήκανε για σχόλια και κριτικές, δεν είναι δα κι η εποχή η πλέον πρόσφορη για να εκτίθεσαι μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου. Είναι κι ο τρόπος, όσων ευθύνη πήραν να γυρίζουνε τις λέξεις του πηαίνοντάς τες από τη στάση στην αφετηρία, μέσα στο καυσαέριο και τη σκόνη, μέσα στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες, που δεν βοηθά ν’ αποφευχθεί του καθενός η καθημερινή ανοησία. 

Πέρα απ’ τις λέξεις που μ’ ευκολία καταναλώνονται και προτού να γίνει φορτική αυτή μου η παρέμβαση, να πω ένα ευχαριστώ θέλω να προλάβω, όσο μπορώ και όσο μου επιτρέπεται, γιατί θέλω να μείνω, για λίγο έστω, στην ουσία. Να μείνω, όσο μπορώ, λέξη τη λέξη σ’ αυτό που χρόνια τώρα ο ποιητής σεμνά –κι ίσως μονολογώντας– παρακινεί, προτρέπει, ενθαρρύνει, σ’ αυτό που ασυνείδητα και εύκολα, επιπόλαια κι ανεύθυνα, αγνοήθηκε, ξεχάστηκε, κακοποιήθηκε. Την αξιοπρέπεια, την αυτογνωσία, το ήθος, αυτά που πίσω μείναν στα αζήτητα, μέχρι η ζωή να γίνει στις μέρες μας σα μια ξένη. Φορτική. 

Μες στην πολλή συνάφεια του διαδικτύου, της επικοινωνίας και των λόγων, μέσα στις σχέσεις και τις κοινωνικές ή άλλες συναναστροφές, μια ευκαιρία δίνεται –κι αυτό είναι το σπουδαίο– όσο μπορούμε, ακολουθώντας στίχο το στίχο τον Καβάφη, εκεί να βγούμε, όλοι μαζί και όλοι ενωμένοι, πέρα από πλατείες, λεωφόρους κι αρτηρίες, πέρα απ’ της μάζας και της αλλοτρίωσης την στείρα στάση, που μέρα τη μέρα ολοένα εξευτελίζουν τη ζωή μας. 

Ας μην ακολουθήσουμε, λοιπόν, τα λεωφορεία, τρόλεϊ ας μην πάρουμε, μόνο και μόνο για να πούμε πικρές λέξεις, σχόλια, ειδήσεις. Ας αποφύγουμε, όσο μπορούμε, συνωστισμούς, βαρβάρους κι εφιάλτες, συναναστρεφόμενοι και μόνοι –αλλά όχι ξεμοναχιασμένοι μες στο πλήθος– να πάρουμε λέξη τη λέξη τον Καβάφη, όσο μπορέσουμε, με τη ζωή, με τη ζωή μας και πάλι να βρεθούμε. Μόνοι, αλλά και μαζί μ’ όλους τους άλλους.

Ευχαριστώ, λοιπόν, εκείνους που είχαν την ιδέα, αλλά κι όσους με τους λόγους τους δεξιά κι αριστερά το φέραν, ανάμεσα στα δάχτυλα και πάλι εκείνο το ασήμαντο χαρτάκι ν’ ανασύρω και να αισθανθώ με τόση νοσταλγία, πόσο σπουδαία και σημαντικά ήταν για μένα, εκείνα που ήταν πάνω του γραμμένα.

16 σχόλια:

  1. Κέντησες σήμερα, Ευάγγελε!
    Έτσι όπως το λες είναι: την αξιοπρέπεια, την αυτογνωσία, το ήθος, αυτά που πίσω μείναν στα αζήτητα, μέχρι η ζωή να γίνει στις μέρες μας σα μια ξένη. Φορτική.
    Όλα αυτά τα χάσαμε στον "πηγαιμό" , και προσωπικά δεν θέλω άλλο "ταξίδι",
    μα να βρεθώ στην "Ιθάκη" μου...
    Καλό σου βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πάντα με μιαν ελπίδα καρφιτσωμένη στο πέτο. Ο δρόμος σίγουρα υπάρχει.

      Καλό Σαββατοκύριακο!

      Διαγραφή
  2. Να μην εχουμε την πανοπλία του Αιμιλιανού,ν'αντεχουμε όλες τις παπαριές γύρω μας,αν δεν μπορούν,τουλάχιστον ας μη μου εξευτελιζουν τον Καβάφη,βρε αδερφέ! Καλό βράδυ...

    Αιμιλιανός Μονάη, Αλεξανδρεύς, 628–655 μ.X.

    Με λόγια, με φυσιογνωμία, και με τρόπους
    μια εξαίρετη θα κάμω πανοπλία·
    και θ’ αντικρύζω έτσι τους κακούς ανθρώπους
    χωρίς να έχω φόβον ή αδυναμία.

    Θα θέλουν να με βλάψουν. Aλλά δεν θα ξέρει
    κανείς απ’ όσους θα με πλησιάζουν
    πού κείνται η πληγές μου, τα τρωτά μου μέρη,
    κάτω από τα ψεύδη που θα με σκεπάζουν.—

    Pήματα της καυχήσεως του Aιμιλιανού Μονάη.
    Άραγε νάκαμε ποτέ την πανοπλία αυτή;
    Εν πάση περιπτώσει, δεν την φόρεσε πολύ.
    Είκοσι επτά χρονώ, στην Σικελία πέθανε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Oτι και να πω είναι λίγο Ευάγγελε.
    Μερικές φορές συμφωνώ τόσο πολύ μαζί σου, σας να εκφράζεις ότι έχω μέσα στο κεφάλι μου!
    Με την ελπίδα λοιπόν ότι δεν θα πάνε χαμένα τα λόγια του Καβάφη!
    Καλημέρα!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πού ξέρεις, 'Ελενα, μπορεί και να είμαι!!!

      Πέρα από αστεία, είναι όμορφο σ΄αυτές τις διαδικτυακές διαδρομές μας να μπορούμε ν' ανταλλάσουμε ελεύθερα τις ιδέες και τις σκέψεις μας κι ακόμα ομορφότερο, αν συναντάμε συνανθρώπους μας -όπως καλή ώρα- που να μας εκφράζουν με τόσο ενθαρρυντικό και φιλικό τρόπο τον καλό τους λόγο.

      Σ' ευχαριστώ από καρδιάς!

      Διαγραφή
  4. Κι ας μην είχαν μεταφέρει ανορθόδοξα & κομμένη στα μέτρα που βολεύει, τη ρήση του για τη βια(σύνη). Θέλει αρετή και μέτρο η μεταφορά πολύτιμων θησαυρών.
    Αν και διαφωνώ με την κίνηση του ιδρύματος (δεν μεταφέρεται η γνώση με τρόλεϋ, αλλά με σωστές υποδομές στην παιδεία), ωστόσο υποκλίνομαι στο κείμενό σου που με συγκίνησε πολύ... Ίσως γιατί ένα αντίστοιχο χαρτάκι, ήταν κρυμμένο στο χέρι και στην καρδιά μου...
    Να'σαι καλά Ευάγγελε, καλή εβδομάδα να έχεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ξέρεις, Μαρία; Το θετικό της όλης επικοινωνιακής πρωτοβουλίας -ανεξάρτητα από επιμέρους επιφυλάξεις ή λάθη- είναι η συζήτηση που προκλήθηκε, που κάτω από άλλες περιστάσεις δεν θα είχε γίνει.

      Οι ποιητές, οι λογοτέχνες μας κι οι πνευματικοί άνθρωποι εν γένει του τόπου μας, προσεγγίζονται μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας μ' έναν τόσο ρηχό κι αποσπασματικό τρόπο, που είναι ζήτημα αν τα παιδιά κατορθώνουν ν' αποκομίσουν το ελάχιστο από το έργο τους. Πιθανολογώ, ότι μ' όλον αυτόν τον θόρυβο κάποια παραπάνω θα προκλήθηκε, αλλά και οι μεταξύ μας διαδικτυακές απόψεις, όλο και κάποιους θα ώθησαν να ρίξουν κάποιο βλέφαρο στο το είναι τέλος πάντων αυτός ο Καβάβης.

      Anyway, που λέμε και στην πατρίδα μας (!) εμένα μου άρεσε γιατί μου θύμησε ένα "σκονάκι" ζωής.

      Σε χαιρετώ εγκάρδια!

      Διαγραφή
    2. Με τούτο συμφωνώ πολύ.
      Τα λάθη και τα κουτσουρέματα έφεραν κόσμο εις την Αποικία.

      Κατ' αρχήν χάρηκα―να κάτι που ομορφαίνει την Αθήνα―, μετά όταν τα καλοείδα γέλασα για να μη θυμώσω με τα κουτσουρεμένα (κι όταν θυμήθηκα άλλα σαν το «όσο μπορείς» που αγνοήθηκαν).

      Τελικά ναι συμφωνώ, κάποιοι θα τον θυμήθηκαν στο επετειακό έτος. Τώρα πόση ουσία θα δώσει στη ζωή τους δεν ξέρω, μεγάλη κουβέντα.. Ίσως όση έδιναν παλιά κι οι στίχοι οι μελοποιημένοι. (Τα ίδια επιχειρήματα θυμάμαι και τότε υπέρ).
      Καλό μας βράδυ!

      Διαγραφή
    3. Δάφνη σε καλωσορίζω και σ' ευχαριστώ. Είναι σημαντικό στις μέρες μας να μπορούμε ν' ανακαλύπτουμε και να συγκρατούμε ό,τι το θετικό απ' όλα όσα γύρω μας συμβαίνουν κι εξελίσσονται και να μην μένουμε μόνο στην επιφάνεια ή την κριτική.

      Αν έστω ένας διάβασε ένα ποίημα του Καβάφη με αφορμή αυτή την καμπάνια εγώ το θεωρώ μεγάλο κέρδος. Τι λες;

      Διαγραφή
    4. Μεγάλη κουβέντα.
      Για μένα, που αγαπώ την Ποίηση είναι κέρδος, ένας ακόμα που πλησιάζει (κι ενδεχομένως θα μπορεί κάποτε να συζητά ή έστω να σέεται ό,τι αγαπώ). Για τον Καβάφη τον παγκόσμιο ποιητή απολύτως αδιάφορο. Όσο για τον έναν δεν ξέρω, μπορεί και να μη βγει τίποτε ή και να γίνει πιο σαχλός και κούφιος όσο οι αμέτρητοι που επαναλαβάνουν δυό στιχάκια απ' την Ιθάκη.

      Αν μου άρεσε η ιδέα (αρχικά) ήταν γιατί έκανε πιο πολιτισμένη την πολύπαθη Αθήνα (μου). Ωστόσο... ωστόσο εκείνοι που έχουν τα χρήματα θα προτιμούσα να την έκαναν ουσιαστικά πιο πολιτισμένη. Στέλνοντας τα απαραίτητα στους παράνομα έγκλειστους πρόσφυγες και μετανάστες στο Λαύριο, π.χ.. ――Μα... βλέπεις Βαγγέλη; Μεγάλη κουβέντα ανοίγει η ερώτησή σου.

      Καλό σου βράδυ!

      Διαγραφή
  5. Κάτι διαφορετικό στην πόλη ... που ξεσκονίζει την καθημερινότητα. Συμφωνώ, διαφωνώ, σκέφτομαι από άλλη διαδρομή, χαμογελώ, τι σημασία έχει... σημασία έχει πως είναι διαφορετική η διαδρομή της καθημερινής σκέψης.

    Με αρρωσταίνουν οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι η ποίηση, η ζωγραφική, η λογοτεχνία, η μουσική, έχουν ειδικούς χώρους εστίασης αλλιώς εξευτελίζονται...χρειάζεται παιδεία άραγε και συγκεκριμένο χώρο χρόνο κλπ για να σε ταξιδέψει ένα ποίημα ένας πίνακας ένα τραγούδι ...γελάω... αν το τρόλει δεν είναι χώρος για να φιλοξενηθεί ο Καβάφης χμμμ ειρωνικά προτείνω να απαγορεύεται η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων στους επιβάτες, καθώς και να ελέγχεται το είδος μουσικής που ακούν στα ιποτ ... ο Σοπέν ανήκει στο Μέγαρο μουσικής των εκλεκτών εκπαιδευμένων ...μόνο αυτοί μπορούν να ταξιδέψουν καθότι διαθέτουν την μόρφωση που θα έλεγε και ο Καβάφης :)


    Και τώρα αποστολή χμμμ μισό καθότι θεά μεν αλλά ξανθιά πάντα :)

    ααα ωραία έχει ανώνυμος/η
    Φιλιά από την Μορεάλη :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δε διαφώνησε κανείς γι αυτό αγαπητή Ξανθιά.
      Το ζήτημα ήταν το κουτσούρεμα
      κι η κατ' αποκοπήν επιλογή που άλλαξε το νόημα των στίχων (π.χ. τη 'βια' ί ο Καβάφης τη χρησιμοποιεί ως Βιασύνη κι όχι ως τη Βία που ―όλως τυχαίως;― συζητιόταν εκείνες τις μέρες στα ΜΜΕ.

      Διαγραφή
  6. Να, λοιπόν, που υπάρχουν πολλές όψεις για το ίδιο θέμα, για την ίδια τη ζωή!
    Πόσο πιο απλά θα ήταν τα πράγματα για όλους μας, αν καθένας αναζητούσε την αλήθεια του σεβόμενος τις αλήθειες των άλλων.

    Σ' ευχαριστώ γιατί μου το θύμησες μ' αυτήν την τόσο ευχάριστα ξανθιά παρέμβασή σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ωραία τα μπλογκ σου.. θα χαρώ να τα λέμε.. καλώς σε βρήκα!
    Υ.Γ. Ο Καβάφης... και το όσο μπορείς.. μου λένε πολλά!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ πολύ! Η χαρά θα είναι και δική μου. Καλή συνέχεια!

      Διαγραφή

Καλοπροαίρετα