Τρίτη 12 Φεβρουαρίου 2013

Η δημοκρατία αντέχει. Αντέχει;



Καθένας έχει κι από μια δημοκρατία στο κεφάλι του. Ελληνική, νέα, άμεση, αντιπροσωπευτική, επαναστατική, σύγχρονη, όποιο επίθετο κι αν της προσθέσεις ή της προσάψεις «δένει», πολλοί την προτιμούν και την επικαλούνται σκέτη «δημοκρατία».

Η δημοκρατία έχει αυτό το προνόμιο, είναι δεκτική κι «ανοιχτή», είναι ελεύθερη κι ανεκτική, είναι συλλογική και διαλεκτική. Η δημοκρατία είναι ευάλωτη κι ευαίσθητη, όχι από τη χρήση των επιθέτων, αλλά από την αχρησία των ουσιαστικών.

Αυτή τη λέξη που στη χώρα μας την πιπιλάμε και την επικαλούμαστε επί ώρες, από το πρωί ως το βράδυ, και την αναφέρουμε εννιά φορές στις δέκα λέξεις, αγνοούμε επί της ουσίας την έννοια και το περιεχόμενό της, αγνοούμε τη δυναμική της, αγνοούμε τις διαστάσεις και το μέγεθός της, αγνοούμε τους περιορισμούς και τις δεσμεύσεις της.

Δεν κάνω μάθημα πολιτικής επιστήμης, ούτε φιλοδοξώ ν’ αρπάξω τη δόξα από κανέναν συνταγματολόγο. Σκέφτομαι, διαβάζοντας δεξιά κι αριστερά διάφορα, αλλά κι όσα γράφτηκαν κι ακούστηκαν με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη των νεοναζί στη Βουλή, πόσο επιφανειακά, ανεύθυνα κι ευκαιριακά αντιμετωπίστηκε το δυνάμωμα του φασιστικού φαινομένου στη χώρα από το σύνολο σχεδόν του πολιτικού συστήματος, αλλά και πόσο επιπόλαια κι επικίνδυνα εξακολουθεί να προσεγγίζεται και να επισημαίνεται –στο βαθμό που επισημαίνεται.

Η έκφραση «αυγό του φιδιού» λατρεύτηκε κι όποια σχετική συζήτηση ακούσεις από επίσημα χείλη, όλο και κάποια ευκαιρία θα βρεθεί για ν’ ακουστεί. Η ομαδικές ρατσιστικές επιθέσεις, οι παρελάσεις κι οι επελάσεις σε υποβαθμισμένες γειτονιές και οι επιδρομές σε καταστήματα αλλοδαπών αποτελούν «ειδήσεις», γεγονότα των οχτώ ή των εννιά, αλλά ποτέ επαρκείς εκδηλώσεις του πλέον επικίνδυνου και καταστροφικού για την κοινωνική συνοχή φαινομένου.

Η δημοκρατία αντέχει.

Όχι, εδώ θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Η δημοκρατία δεν αντέχει. Η κοινωνία δεν αντέχει. Ναι, αυτή η κοινωνία που είδε επί σειρά ετών, γειτονιές και περιοχές ολόκληρες να εγκαταλείπονται στο έλεος της υποβάθμισης και της περιθωριοποίησης, όχι μόνο από τους κατοίκους τους, αλλά κι από τους φορείς της πολιτείας. Αυτή η κοινωνία που στο όνομα της «δημοκρατίας», γαλουχήθηκε στην ανοχή της ανομίας και της αποδοχή της παραβατικότητας. Αυτή η κοινωνία που στο όνομα των «δημοκρατικών διαδικασιών», αντιμετωπίστηκε ως κοπάδι και μάζα για την εξυπηρέτηση κομματικών αναγκών. Αυτής της κοινωνίας που η συνοχή της αποθεώθηκε και δοξάστηκε στο όνομα της «δημοκρατίας» και που με την επίκληση και πάλι της πίστης για την οικονομική σωτηρία της «Ελληνικής Δημοκρατίας», δοκιμάζεται και ξανασταυρώνεται στις μέρες μας. Αυτή η κοινωνία που έχει «φάει τη δημοκρατία με το κουτάλι» έχει φτάσει στα όριά της. Αυτή η κοινωνία θα συμμαχούσε και με το διάβολο για ν’ απαλλαγεί από όσους κι όσα θεωρεί ότι ευθύνονται για τη σημερινή της θέση.

Συνεχίζουν οι πρωταγωνιστές του νεόκοπου δικομματισμού να διαγκωνίζονται και να συναγωνίζονται σε κορώνες και ανακοινώσεις. Δίχως όριο, από τα δεξιά και τ’ αριστερά ποντάρουν στην οργή και τον αναβρασμό που επικρατεί στην κοινωνία κι επιχειρούν να ψαρέψουν στα θολά νερά του φόβου και της ανασφάλειας ψήφους και μετεκλογικές πλειοψηφίες. Πριονίζουν στα κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται. Ο φασισμός δεν έρχεται με στρατιωτικό τζιπ, ούτε με καμιόνι, όπως κάποιοι άκαπνοι αριστεροί επαναστάτες ή ξιπασμένοι νεοφιλελεύθεροι δημοκράτες νομίζουν, έρχεται με το λεωφορείο της γραμμής.

Αντί του διαλόγου και της συνεννόησης, ενόψει των δυσκολιών που δημιουργεί η σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή, επιλέγεται από κάποιους η σε καθημερινή βάση και με συστηματικό τρόπο αμφισβήτηση και ευτελισμός των δημοκρατικών θεσμών, η λοιδορία των κομμάτων και του κοινοβουλευτισμού. Σπιλώνεται συλλήβδην και απαξιώνεται ηθικά το σύνολο του πολιτικού προσωπικού. Τα φαινόμενα αυτά, σε συνδυασμό με την παγίωση της αλαζονείας και της αμετροέπειας ως επικοινωνιακών εργαλείων και του αυταρχισμού και της καταστολής ως μηχανισμών της κρατικής επιβολής, δημιουργούν το πλέον πρόσφορο κλίμα για την επώαση στο πυρακτωμένο μυαλό και το θυμικό της κοινωνίας του «αυγού», αν θα είναι του φιδιού, της κότας ή της στρουθοκαμήλου λίγο θα ενδιαφέρει.

Οι εστίες υπάρχουν, κάποιοι παίζουν μαζί τους, ενώ κάποιοι άλλοι ποιούν τη νήσσα ή κρύβονται μιμούμενοι την στρουθοκάμηλο. Αν αυτό το αυγό κατορθώσει να σπάσει, αν η φωτιά φουντώσει, θ’ αποκαλυφθεί σ’ όλο της το μεγαλείο η χαώδης απόσταση που θα χωρίζει εκείνο το εφιαλτικό «παρόν» του μέλλοντός μας απ’ το ονομαζόμενο «άθλιο» παρελθόν που κάποιοι νομίζουν ότι ζουν σήμερα.

Τότε η βία δεν θα είναι «καλή» για τους μεν και «κακή» για τους δε. Τότε η βία θα είναι μία κι ολοκληρωτική, τυφλή και ωμή. Τότε, που δεν θα υπάρχουν ως δεδομένο κι αυτονόητο δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά μέσα από την οδύνη θ’ αναδεικνύονται οι παρεξηγημένες αρετές κι η πραγματική ουσία της δημοκρατίας, της κολοβής, της ελλειμματικής, της άδικης, της ανολοκλήρωτης, της «δημοκρατίας» του σήμερα. Αυτής της δημοκρατίας που ξοδεύουμε και καταναλώνουμε απερίσκεπτα, σαν τα δάνεια και τα δανεικά που και τότε –όταν έπρεπε– δεν εκτιμήσαμε όσο έπρεπε την αξία και τη σημασία τους και το πληρώνουμε όλοι πολύ ακριβά τώρα.

Θα είναι αργά. Δεν μας αξίζει αυτό το τότε.

Ας μην επαναπαυόμαστε αναμασώντας το παροιμιώδες «στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα» κι ας μην λησμονούμε, ότι κάποιες άλλες εποχές, όχι τόσο παλιά, αλλά τουναντίον τραγικά κοντά για να το έχουμε ξεχάσει ή να μην το γνωρίζουν οι νέοι κι οι νεότεροι, η δημοκρατία ηττήθηκε. Η δημοκρατία ηττήθηκε από εμάς τους ίδιους, απ’ τα λάθη και τις παραλείψεις μας, απ’ την αδιαφορία μας για νηφαλιότητα και περίσκεψη, απ’ τον υπερφίαλο εγωισμό και την αλαζονεία μας. Όταν οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου το αντιλήφθηκαν ήταν και τότε πολύ αργά για τη δημοκρατία και για την κοινωνία. Η Κύπρος το γνωρίζει πολύ καλά.

Αν αποφασίσουμε τώρα να σπάσουμε τα άλλα αυγά –αυτά που φτιάχνουν την πιο νόστιμη ομελέτα– όπως της διχόνοιας, της μισαλλοδοξίας, της αμετροέπειας, της ανισότητας, της αδικίας, της αδιαφάνειας, του κομματισμού κ.ο.κ. –ξέρουμε πολύ καλά ποια πρέπει– είναι βέβαιο, ότι το «αυγό του φιδιού» δεν θα είναι απειλή για τη δημοκρατία και την κοινωνία, γιατί οι συνθήκες που το γεννούν και το επωάζουν θα έχουμε φροντίσει έγκαιρα να εκλείψουν.

Ας κάνουμε, λοιπόν, τις επιλογές μας, πατριώτες και δημοκράτες, δεξιοί κι αριστεροί, η κοινωνία αδημονεί, η δημοκρατία ασφυκτιά, θα επιτρέψουμε να εξαντληθούν;

12 σχόλια:

  1. Είσαι ένας γνήσιος οραματιστής Ευάγγελε και σε θαυμάζω γι αυτό. Το κείμενό σου μου θύμισε έντονα τα κείμενα του Μακρυγιάννη. Τα ίδια και τότε, διχόνοια, εμφύλιοι, οικονομικές ατασθαλίες και αλληλοσπαραγμός. Κι αν καταφέρναμε να πιστέψουμε στο "εμείς" και να παραμερίσουμε προσωπικές εμπάθειες, θα μεγαλουργούσαμε!
    Να'σαι καλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Με τιμάς, αλλά υπερβάλεις, Μαρία μου! Τα μεγέθη είναι ασύγκριτα, όπως κι οι εποχές.
      Η Ιστορία όμως -γνωρίζεις πολύ καλά- διδάσκει και παραδειγματίζει, ελπίζω να μη ζήσουμε ως λαός κι ως χώρα λάθη και παραλείψεις του παρελθόντος, αλλά να παραδειγματιστούμε απ' αυτά, να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα και να πάρουμε τις κατάλληλες για την περίσταση αποφάσεις.

      Σ' ευχαριστώ πολύ και σου εύχομαι καλή δύναμη και καλή συνέχεια!

      Διαγραφή
  2. Εκφράζεις λόγο μεστό, ψύχραιμο, διορατικό. Τέτοιου τύπου αγωνίες και προβληματισμούς έχουμε αρκετοί το τελευταίο διάστημα.
    Ασύλληπτα ταλαιπωρημένη λέξη, η λέξη ...δημοκρατία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι πραγματικά που συναντηθήκαμε, Σταμάτη!

      Ελπίζω να μη χαθούμε, ώστε να έχουμε την ευκαιρία ν' ανταλλάσουμε απόψεις και σκέψεις. Νομίζω έχουμε πολλά να πούμε!...

      Σε χαιρετώ εγκάρδια!

      Διαγραφή
  3. Λέξεις, όπως 'δημοκρατία', 'δικαιοσύνη' και πολλές άλλες, αλλοιώνονται και βεβηλώνονται όταν προφέρονται από τους πλέον ακατάλληλους ανθρώπους.
    Κι είναι μεγάλη παγίδα να φαντάζουν στα μάτια ευάλωτων ανθρώπων, ως 'σωτήρες', επικίνδυνοι άνθρωποι, επιμελώς μεταμφιεσμένοι...

    'Οσο πιο γρήγορα αντιληφθούμε - ενωμένοι - αυτές τις διάσπαρτες νάρκες, τόσο το καλύτερο.

    Σ'ευχαριστούμε γι'αυτό το κείμενο αφύπνισης!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στις λέξεις οι πράξεις είναι εκείνες που προσδίδουν το νόημα, την ουσία και τελικά την αξία, Κωσταντίνα.
      Λέγονται πολλά -πάντα λεγόντουσαν παραπάνω απ' όσα χρειάζονταν- τώρα όμως που οι περιστάσεις είναι δύσκολες κι οι καιροί άσχημοι κάθε λέξη, κάθε κουβέντα, κάθε σκέψη, νομίζω, θα πρέπει να ζυγίζεται δυο και τρεις φορές πριν εκφραστεί.
      Η ενότητα, η περισυλλογή κι η συναίσθηση της καμπής που διερχόμαστε ως χώρα και ως λαός, είναι από τα πλέον ασφαλή καταφύγια, κατά τη γνώμη μου, για να ξεχωρίσουσε κατά το δυνατόν συντομότερα την έξοδο απ' το τούνελ.

      Να είσαι καλά!

      Διαγραφή
  4. Πολλά θέτεις, Ευάγγελε. Και ο προβληματισμός σου είναι γόνιμος, θα πρέπει επιτέλους να νοιαστούμε και να προστατεύουμε για τα πράγματα που είναι τόσο σημαντικά ώστε τα θεωρούμε αυτονόητα.
    Ελπίζω ότι θα έρθει η στιγμή που θα μπορέσουμε να συζητήσουμε με θάρρος και χωρίς ταμπού για όλα τα θέματα, χωρίς ασφάλειες και ταμπού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τα αυτονόητα να κατακτήσουμε και να υλοποιήσουμε, Φώτη, αυτά είναι τα δυσδιάκριτα και τα δύσκολα, γιατί απαιτούν άμεσες και καίριες απαντήσεις κι επώδυνες σε πολλές περιπτώσεις -όπως καλή ώρα- αποφάσεις.

      Ας ελπίσουμε να τα καταφέρουμε!

      Διαγραφή
  5. Πόσο να αντέξει και αυτή η δημοκρατία.
    Την έχουμε βάλει κάτω και την πατάμε τόσο καιρό τώρα.
    Δράση χρειάζεται, να κάνουμε κάτι, απλά πράγματα που θα μας βοηθήσουν.
    Δεν χρειάζεται κόπος αλλά τρόπος.
    Ας τον βρούμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ...Για να τον βρούμε χρειάζεται να ψάξουμε και για να ψάξουμε θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσουμε για το ζητούμενο, 'Ελενα, εκεί είναι που "τα χαλάμε", καθένας έχει το βιολί του και το χαβά του.

      Διαγραφή
  6. Αχ...Ανάπηρη πια η δημοκρατία,δεν αντέχει άλλα ταξίματα Ευάγγελε!
    Είναι κάτι σαν το "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΝΑΠΗΡΗ ΠΑΛΙ ΣΟΥ ΤΑΖΟΥΝ! Μ.ΚΑΤΣΑΡΟΣ "
    Ας σοβαρευτούμε ως λαός και ας ενωθούμε!
    Σε γλυκοχαιρετώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πράγματι, ο καθένας έχει και από μια δημοκρατία στο κεφάλι του. Και επειδή σχεδόν πάντοτε αυτή δεν συμπίπτει με τις δημοκρατίες των άλλων, δημιουργούνται μια σειρά από καταστάσεις που μόνο δημοκρατία δεν θυμίζουν.
    Οι εποχές έχουν αλλάξει δραματικά και πολύ φοβάμαι ανεπιστρεπτί. Έχουν τεθεί νέοι όροι στο «παιχνίδι» και καλά θα κάνουμε να τους παρακολουθούμε για να μη χάσουμε και αυγά και καλάθια.

    Αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν μπορεί να ερμηνευθεί και να αντιμετωπιστεί με όρους και συνταγές του παρελθόντος. Πριν 40 χρόνια ο λαός έβγαινε στους δρόμους και πλακωνόταν με την αστυνομία για «ψωμί – παιδεία - ελευθερία». Σήμερα θέλει «δουλειά και όχι απολύσεις», η παιδεία αγνοείται, όχι με την ακαδημαϊκή έννοια του όρου, αλλά γενικώς, όσο για την ελευθερία νομίζουμε ότι έχουμε επειδή πάμε σαν πρόβατα στις κάλπες (για να κάνουμε αυτό που κάνουν οι έφηβοι στην τουαλέτα)!

    Τότε έκλεινες την πόρτα του σπιτιού σου κι άφηνες το έγκλημα απ’ έξω. Σήμερα το έχεις καθημερινά μπροστά σου με ένα τηλεκοντρόλ να του αλλάζει εικόνες.
    Τότε ο εχθρός ήταν η χούντα που είχε καταλύσει τη δημοκρατία.
    Σήμερα ο εχθρός είναι δημοκρατία (η καρικατούρα της) που κάλεσε τη χούντα να της κάνει το τραπέζι και πιάσανε την ψιλοκουβέντα. Το τραπέζι έγινε κρεβάτι και το θέαμα ακατάλληλο για όλους.

    Το άθλιο Ευάγγελε το ζούμε σήμερα. Επειδή σίγουρα υπάρχουν και χειρότερα, δεν σημαίνει πως αν αυτά έρθουν θα αναπολούμε το σημερινό χάλι. Ο στόχος όλων μας πρέπει να είναι το καλύτερο, όχι το μη χειρότερο.
    Η ακροδεξιά συμμορία αυτών των πιθηκάνθρωπων αποτελεί το άλλοθι του σημερινού ξεφτιλισμένου πολιτικού συστήματος, που οδήγησε τα πράγματα στο χείλος του γκρεμού, απειλώντας μας πως αν κάνουμε κανένα αστείο και κινηθούμε, θα πέσουμε.
    Όχι.
    Αρνούμαι να διαιωνίσω το σύστημα.
    Τη χούντα την αντέξαμε και τη στείλαμε στο διάολο.
    Μήπως ήρθε η ώρα να στείλουμε παρέα της και τη σημερινή «δημοκρατία» και να χτίσουμε μια πραγματική;

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Καλοπροαίρετα