Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 2011

'Εξοδος από την κρίση: Ας κάνουμε την έκπληξη

Για μια ακόμα φορά η κοινή γνώμη έμεινε έκπληκτη. Για μια ακόμα φορά είδαν το φως της δημοσιότητας απόψεις και σχόλια από «ειδικούς» και μυημένους. Ο ποδοσφαιρικός αγώνας Ολυμπιακός – Π.Α.Ο. και τα όσα ακολούθησαν έδωσαν άφθονο υλικό σε όλους. Για μια ακόμα φορά.

Πόσες φορές θα πρέπει να εκπλαγούμε ακόμα και για πόσα διαφορετικά γεγονότα ή συμβάντα θα πρέπει να πλημμυρίσουν οι οθόνες, τα ερτζιανά και τα έντυπα, από γνώμες και απόψεις «ειδικών» και μη; Δεν είναι μόνο το ποδόσφαιρο. Το κάθε τι σ’ αυτή τη χώρα μπορεί ανά πάσα στιγμή να μας εκπλήξει. Τη μια μπορεί να είναι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, την άλλη η διαπλοκή πολιτικών κι επιχειρηματιών, την παράλλη η έκταση της φοροδιαφυγής ή η εξάπλωση των φαινόμενων ανομίας και πάει λέγοντας. Μια ζωή μέσα στην έκπληξη και το ξάφνιασμα ζούμε. Τι υποκρισία!

Οι κυβερνώντες υποκρίνονται ότι έχουν επίγνωση των προβλημάτων της χώρας και των πολιτών και προωθούν πολιτικές για τη λύση τους, τα όργανα του κράτους υποκρίνονται ότι εργάζονται για την έγκαιρη κι αποτελεσματική υλοποίηση των αποφάσεων των κυβερνώντων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και των πολιτών κι οι πολίτες υποκρίνονται με τη σειρά τους, ότι συμμετέχουν πρόθυμα στην κοινή προσπάθεια και συμβάλουν με την καθημερινή δραστηριότητά τους στην ανάπτυξη κι ευημερία αυτού του κράτους, αυτού του τόπου. Όλοι μαζί υποκρίνονται ότι πασχίσουν και κοπιάζουν για το κοινό καλό, στην πραγματικότητα όμως δεν κάνουν τίποτε περισσότερο –ο καθένας απ’ την πλευρά του– από το να επιδιώκουν και να προωθούν απλώς και μόνον την ικανοποίηση των ιδιοτελών συμφερόντων τους.

Αυτό άλλωστε είναι, αν θέλετε, και το μόνο κοινό συμπέρασμα –ο κοινός παρανομαστής– όλων των ερευνών και μελετών που αφορούν διαχρονικά τη συλλογική μας συμπεριφορά, ως πολίτες και ως οργανωμένο κράτος, από την εποχή του 1821. Ναι, εκείνη τη μακρινή εποχή, που –όπως και τόσες άλλες– επαναπροσεγγίζουμε οι σύγχρονοι ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για να «διορθώνουμε» ανακρίβειες και να προσθαφαιρούμε στοιχεία στα βιογραφικά ιστορικών και μη προσώπων –ο κύριος Κώστας Καραμανλής μπορεί βάσιμα να ελπίζει.

Ατομισμός, ίντριγκες, προδοσίες, σπιουνιές, διχασμοί. Το συμφέρον κι ιδιοτέλεια κινούν και κινητοποιούν, απλώς από εποχή σε εποχή αλλάζει το –μείζον ή έλασσον– ιδεολογικό περιτύλιγμα. Ελευθερία ή Θάνατος, Μεγάλη Ιδέα, Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία, Εδώ και Τώρα Αλλαγή, Ενωμένη Ευρώπη.


Ο λόγος υποκατάστατο της πράξης, το σύνθημα υποκατάστατο του σχεδίου, ο νόμος υποκατάστατο της κοινής λογικής, η επιβίωση της ομάδας υποκατάστατο της επιδίωξης κοινού σκοπού, το εγώ υποκατάστατο του εμείς. Μέσα σ’ αυτές τις αντιφάσεις πάλλονταν και παλινδρομούσαν οι πολιτικές επιλογές, μέσα απ’ αυτές φιλτράρονταν κι αμβλύνονταν οι κοινωνικές επιδιώξεις. Όλα «μικρο-» και «παρα-». «Μικρο-πολιτική», «μικρο-συμφέροντα», «μικρο-αστοί», «μικρο-μεσαίοι», «μικρο-ιδιοκτήτες», αλλά και «παρα-πολιτική», «παρα-γοντισμός», «παρα-οικονομία», «παρα-τρεχάμενοι», «παρά-γκα».

Με όλα αυτά τα άχθη στους ώμους κι από πάνω και μια βαριά κληρονομιά από μάρμαρα και μανουάλια στο δισάκι μας, περιφερόμαστε για δεκαετίες σ’ αυτόν τον τόπο, μα ποτέ δεν συναντηθήκανε πραγματικά, ούτε για να οραματιστούμε και ν’ αναζητήσουμε τρόπους ζωής, ούτε να συνεργαστούμε και να ψάξουμε ένα κοινό αύριο. Όλα δήθεν –κι όλοι μ’ ένα τηλεκοντρόλ ή έναν φραπέ στο χέρι– κι όταν ξέσπαγε «το κακό», όλοι δήθεν ξαφνιασμένοι, όλοι δήθεν ανήξεροι, κάποιοι δήθεν να ψάχνουν μαχαίρι που «θα φτάσει ως το κόκαλο» ή ενόχους που δήθεν θα τιμωρηθούν «όσο ψηλά κι αν ίστανται».

Ο κόσμος που ξέραμε έχει πάρει διαφορετικές στροφές κι όμως επιμένουμε να τον ζούμε με τον ίδιο τρόπο. Η χώρα που ζούσαμε δεν υπάρχει κι όμως επιμένουμε ν’ ακολουθούμε τις ίδιες περπατησιές. Εμείς οι ίδιοι, ο ίδιος ο εαυτός μας, είναι πλέον κάποιος άλλος, κι όμως επιμένουμε να του χαμογελάμε κάθε πρωί στον καθρέφτη σαν να μην τρέχει τίποτα.

Πριν ξαναξαφνιαστούμε στο επόμενο «ντέρμπι» –που δεν είναι αναγκαίο να είναι ποδοσφαίρου– ας προσπαθήσουμε να βάλλουμε τα πράγματα σε μια σειρά. Η αναζήτηση διεξόδου απ’ αυτήν την πολυεπίπεδη κρίση δεν μπορεί να είναι υπόθεση μόνο των κυβερνώντων, ούτε η προσπάθεια επιβίωσης ατομική υπόθεση του καθενός. Μπορεί όλοι μαζί να μην τα φάγαμε, εντάξει, αλλά, δεν νομίζετε, πως είναι αναγκαίο όλοι μαζί ν’ αναζητήσουμε διεξόδους, αντί όλοι μαζί να τρώμε αχόρταγα τις σάρκες μας;

4 σχόλια:

  1. Αγαπητέ Ευάγγελε,

    το κείμενό σου το βρίσκω αξιόλογο. είναι κρίμα να είναι κάπως δυσανάνγωστο από τη μορφοποίηση των παραγράφων. Δώσε αέρα στις γραμμές, κράτα διακριτές παραγράφους, βοήθα τον αναγνώστη να πλοηγηθεί στο χείμαρρο των σκέψεών σου δίνοντάς του σημεία πλοήγησης.

    σχετικά με το περιεχόμενο έχω πραγματική απορία στο ποιό ακριβώς είναι το περιεχόμενο του "ιδιοτελούς συμφέροντος". Έχω την αίσθηση ότι συχνά (έως πάντα) ερμηνεύουμε τη δική μας αντίληψη για τα πράγματα ως λογικά αναγκαία (και φυσικά σωστή) και την αντίληψη των άλλων από (τουλάχιστον) ύποπτη έως παράλογη και εγωιστική.

    Φοβάμαι ότι εάν δεν ξεκαθαρίσουμε με τον εαυτό μας ποια είναι τα θεμιτά όρια του δικού μας συμφέροντος (και πως αυτά υφαίνονται αδιάσπαστα με τα όρια των άλλων) θα συνεχίσουμε να (παρ)ερμηνεύουμε τις προθέσεις των άλλων αλλά και να μην κατανοούμε πως γίνεται οι άλλοι να μη μας καταλαβαίνουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπητέ κύριε Πολυχρονίδη,
    Σας ευχαριστώ για το σχολιασμό και τις παρατηρήσεις για τη διαμόρφωση του κειμένου, θα προσπαθήσω να ανταποκριθώ.

    'Οσαν αφορά την αναφορά μου στο "ιδιοτελές συμφέρον" θα ήθελα να διευκρινήσω, ότι αφορά τους κυβερνώντες κατά κύριο λόγο, οι οποίοι με περισσή ευκολία υποκύπτουν στην αναβλητικότητα λόγω του πολιτικού κόστους ή στη ρουσφετολογία για να προεσελκύσουν ψηφοφόρους κ.ο.κ.

    Τα όρια θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να είναι ξεκάθαρα και ορατά για το σύνολο της κοινωνίας, η ισονομία κι η κοινωνική δικαιοσύνη δεν θα πρέπει να είναι έννοιες δεκτικές πολλαπλών ή κατά περίπτωση ερμηνειών και να εφαρμόζονται ανάλογα με τη "θέση" ή τα "μέσα" που κάποιος κατέχει.

    'Ολοι μας, λοιπόν, μπορεί να έχουμε σε πολλά ταυτόσημη αντίληψη για το "κοινό συμφέρον", βλέποντας όμως το τι συμβαίνει στον περίγυρο, είναι εύκολο να εκτραπούμε, προτάσσοντας το ατομικό έναντι του συλλογικού συμφέροντος.

    Η μακροχρόνια συμβίωση και συμπεριφορά κάτω απ' αυτές τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, διαμόρφωσε τη νοοτροπία που κυριαρχεί σήμερα και εμποδίζει, κατά τη γνώμη μου, να χαραχτεί μια από κοινού αποδεκτή πορεία εξόδου από την κρίση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Παντρεύεις σωστά τα γεγονότα και δείχνεις την άμεση σχέση όσων συνέβησαν με αφορμή κάποιο αθλητικό γεγονός, με την κοινωνική διάσταση που αφορά την συμπεριφορά μας ως λαός.
    Επιπλέον βρίσκω κι άλλον ενα να συμφωνούμε οτι τα κόμματα τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια δείχνουν αλαζονική συμπεριφορά ως να τους εκλέξαμε με σκοπό να παραμένουν επι μακρόν στην εξουσία. Ο σκοπός τους δηλαδή δεν ειναι να προσφέρουν το καλύτερο που μπορούν για όλους μας, αλλα αυτο που εξυπηρετεί κατα κύριο λόγο το να μείνουν αυτά στην εξουσία.
    Οσα συμβαίνουν με αφορμή αθλητικά γεγονότα ειναι σαφέστατα κοινωνικοί λεκέδες που εξαπλώθηκαν ανεξέλεγκτα και πλέον δεν χωρά ουτε πλυντήριο ουτε μαχαίρι στο κόκκαλο -τι τραβάει κι αυτο το κόκκαλο- αλλα επιβάλλεται να αλλαχθεί εντελώς το λεκιασμένο ρούχο και να ξαναρχίσει απο μηδενική βάση και με μηδενική ανοχή χτισμένο σε στέρεες βάσεις.
    Απο πού να αρχίσεις και πού να καταλήξεις !
    Απο το διεφθαρμένο εφοριακό μεχρι τον άσχετο που διορίστηκε μόνο επειδη ο μπάρμας του ηταν παρατρεχάμενος βουλευτή, απο τον γιατρό που δηλώνει φτώχεια μεχρι τον επιχειρηματία που αφου φάει τις επιδοτήσεις εξαφανίζεται με δυο Cayenne, ... τελος πάντων μπορείς να καταλήξεις στη διαπλοκή παραγόντων του ποδοσφαίρου ειδικά, με πολιτικούς, διαχρονικά.
    Αρχές του '90, κάπου 92 δε θυμάμαι, ο Ολυμπιακός χρωστούσε και της Μιχαλούς.
    Ηρθε ο κ. Ακης Τσοχατζόπουλος και διέγραψε τα χρέη και μετά ανέλαβε ο Κόκκαλης, αλλιως ( δεν θα αναλάβω, ετσι του ψιθύρισε ).
    Μάλιστα ! ο σοσιαλιστής Ακης !
    Που σήμερα όλοι ξέρουν τι λαμόγιο ήταν και κοίταζε μοναχά την τσέπη του.
    Μετά ειχαμε Ρουσσόπουλους, 4 χρόνια εξουσία, 4 νέες βίλες.
    Εγω γιατι δεν εχω οχι βίλα, αλλα ενα απλο σπίτι δικό μου;
    Πώς "μαζί τα φάγαμε" ;
    Στα οσα ωραία αρχίζουν απο παρά- και μικρό- προσθέτω δύο ακόμα :
    Παρα-φάγανε κάποιοι.
    Μικρό-νοες φοβικοί πολίτες.

    Καλό απόγευμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. 'Ολα έχουν σχέση, Tzonako μου!
    Εμείς είμαστε οι πρωταγωνιστές, είτε πρόκειται για κοινωνικές εκδηλώσεις, είτε για αθλητικά γεγονότα, είτε για πολιτικές δραστηριότητες.
    Γι' αυτό ακράδαντη πεπαίθησή μου είναι ότι όλοι μαζί θα πρέπει ν' αναζητήσουμε και να βρούμε ένα minimoum συνεννόησης και συνεργασίας.
    Ασφαλώς η απόλυτη ομοφωνία είναι αδύνατη -αλλά δεν είναι και λειτουργική- σίγουρα όμως χρειάζεται μια συμφωνία σ' ένα σχέδιο δράσης γι έξοδο από την κρίση.
    Με θλίβει να διαισθάνομαι, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις επιχειρείται η υπέρβαση με πολιτικές συνταγές του παρελθόντος, αλλά κι η εμμονή ν' αντιπολιτευόμαστε με παρωχημένες κορώνες της δεκαετίας του '70.
    Τούτη την ώρα νομίζω χρειαζόμαστε σοβαρότητα και νηφαλιότητα.
    Η κρίση είναι πόλεμος κι η πρώτη μάχη πρέπει να δωθεί με τον κακό μας εαυτό (σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο).
    Σε χαιρετώ εγκάρδια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Καλοπροαίρετα