Οδική ασφάλεια και "κότες".

Για την «Οδική Ασφάλεια» ξοδεύονται εκατομμύρια κάθε χρόνο. Χιλιάδες εργατοώρες κι υπάλληλοι σπαταλιούνται κι αναλώνονται με το αντικείμενο αυτό, εκατοντάδες ή και χιλιάδες νόμοι, διατάξεις κι εγκύκλιοι συνθέτουν το πλέγμα της πολυδαίδαλης νομοθεσίας για το θέμα. Από τις κορυφαίες δημόσιες πολιτικές και βασικές συνιστώσες των μεταφορών η άσκηση αυτής της αρμοδιότητας από την πολιτεία. Τ’ αποτελέσματα από πενιχρά έως ανύπαρκτα. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να σκοτώνονται στους δρόμους κι η χώρα να διατηρεί μια από τις πιο θλιβερές πρωτιές της, την πρωτιά σε τροχαία ατυχήματα μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αν ρίξουμε μια ματιά στα προγράμματα και τις δράσεις του υπουργείου Παιδείας που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια, αλλά και στις αντίστοιχες πολιτικές του πρώην υπουργείου Μεταφορών, με ευκολία διαπιστώνεται, ότι σε θεσμικό επίπεδο –«τυπικά»– αλλά και με έστω περιορισμένες λόγω της κρίσης πιστώσεις, κάποιες προσπάθειες γίνονται, ώστε ο τομέας αυτός, ενόψει της σπουδαιότητάς του για το κοινωνικό σύνολο, να κατέχει μια ευπρεπή –κατά το δυνατόν– θέση στις προτεραιότητες του κράτους.

Πώς συμβαίνει, λοιπόν, με τόσα και τόσα προγράμματα και δραστηριότητες, τόσες διακηρύξεις κι εξαγγελίες, τόσα πάρκα «κυκλοφοριακής αγωγής» στους δήμους κι ώρες διδασκαλίας στα σχολεία, να σημειώνονται τόσο πενιχρά αποτελέσματα σ’ αυτόν τον ευαίσθητο για την υγεία και την ασφάλεια της κοινωνίας τομέα; Τι φταίει που οι ελληνικοί δρόμοι, κυρίως μέσα στα αστικά κέντρα και το επαρχιακό δίκτυο, βάφονται κόκκινοι;

Αν σταθούμε σ’ ένα φανάρι, αν παρατηρήσουμε μιαν λεωφόρο, λίγα μόνο λεπτά της ώρας αν αφιερώσουμε, θα δούμε πόσες και πόσες «κακιές στιγμές» υπάρχουν καθημερινά στους ελληνικούς δρόμους και πόσα «παρά τρίχα» χωρίζουν τη ζωή από το θάνατο ή την αναπηρία. Είναι όλα αυτά που βιώνουμε, αλλά και κάνουμε όλοι λίγο-πολύ μόλις πιάσουμε το τιμόνι στα χέρια. Η συμπεριφορά μας ως οδηγοί αποτυπώνει τη νοοτροπία που μας χαρακτηρίζει ως άτομα και ως μέλη της κοινωνίας. Ο ατομισμός, η αλαζονεία, η παρανομία, η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον. Ούτε για τη δική μας την ασφάλεια νοιαζόμαστε, ούτε των συνεπιβατών μας.

Ένα κουβάρι κι εδώ από πολυσύνθετους παράγοντες, που συντηρούν κι ευνοούν να εκδηλώνονται οι πιο άσχημες κι αντικοινωνικές πτυχές της προσωπικότητάς μας. Ο σεβασμός κι η ευπρέπεια εξοβελίζονται ως δια μαγείας μόλις ο διακόπτης της μηχανής γυρίζει και ξεκινήσει το αυτοκίνητο. Λες κι η μίζα γυρίζει αυτόματα και τον δείκτη της έξαψης, της βιασύνης, της παραβατικότητάς μας και γινόμαστε άλλοι άνθρωποι. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στη «μαύρη τρύπα» μπαίνουν με τον ίδιο αυτοματισμό ιδιώτες κι επαγγελματίες, οδηγοί μηχανών κι αυτοκινήτων. Ταξιτζήδες, φορτηγατζήδες –εξαιρείται ο συμπαθής νταλικέρης της «κομμένης» διαφήμισης– οδηγοί πούλμαν κ.ο.κ.

Δεν ξέρω αν έχει νόημα ν’ αναφερθεί κανείς στα αυτονόητα που είναι απολύτως αναγκαίο να γίνουν απ’ την πλευρά της πολιτείας κι ορισμένα απ’ αυτά συνθέτουν –υπό τις παρούσες μάλιστα συνθήκες– τον ορισμό ακριβώς της τυπικής «διαρθρωτικής αλλαγής», όπως είναι π.χ. η ριζική αλλαγή της διαδικασίας χορήγησης των αδειών οδήγησης. Τι να ξαναλέγεται, για την ανάγκη να εκσυγχρονιστούν διαδικασίες, που αποδεδειγμένα και σύμφωνα με όλες τις μελέτες και έρευνες, ταλαιπωρούν τους πολίτες και συγκεντρώνουν υψηλό ποσοστό αναποτελεσματικότητας και διαφθοράς;

Σημασία έχει, ξεφεύγοντας –αν είναι δυνατόν– από την πάγια κι εμπεδωμένη πεποίθηση ότι το «κράτος φταίει για όλα», να δούμε πώς θα μπορούσαμε να προφυλάξουμε είτε ως πεζοί, είτε οδηγώντας, τη σωματική ακεραιότητα κι ασφάλεια τη δική μας και των συνανθρώπων μας. Να λάβουμε υπόψη μας και ως δεδομένα, ότι όντως η ποιότητα του οδοστρώματος δεν είναι η καλύτερη δυνατή, ότι οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κυκλοφορίας, ότι τα αυτοκίνητα υπερβαίνουν σε μεγάλες εξόδους ή κατά τα Σαββατοκύριακα τις αντοχές του υπάρχοντος οδικού δικτύου.

Χρειάζεται ν’ απεκδυθούμε «πάνω στο τιμόνι» το ρόλο του ανεύθυνου και του «θύματος» και ν’ αντισταθούμε στον πειρασμό της ευκολίας του «αυτό κάνουν όλοι». Ν’ αποδεχτούμε ότι κι άλλοι οδηγοί μπορεί να βιάζονται, ότι τα πεζοδρόμια είναι για τους πεζούς, ότι στις διασταυρώσεις δεν χωράνε να περάσουν όλοι μαζί, ότι το πορτοκαλί δεν είναι πράσινο –πόσο μάλλον το κόκκινο, ότι δεν είναι εξυπνάδα να κλείνουμε τις διαβάσεις πεζών μπαίνοντας μπροστά απ’ όλους στα φανάρια, ότι η οδική σήμανση κι οι υποδείξεις των τροχονόμων διευκολύνουν την ασφαλή μας κυκλοφορία, ότι οι ζώνες ασφαλείας είναι σωτήριες, ότι τα δίκυκλα ούτε κυκλοφορούν όπως να’ ναι, ούτε πάνε παντού. Απλές καινοφανείς ή κι ασήμαντες για κάποιους παραδοχές, που αθροιζόμενες όμως ως βιώματα και τρόπους συμπεριφοράς, είναι βέβαιο, ότι μπορούν να προσφέρουν πολλαπλάσια οφέλη από εκείνα που ο κάθε οδηγός μεμονωμένα μπορεί να φαντάζεται.

Αν καθένας που κινείται σ’ αυτή τη χώρα –γιατί στο εξωτερικό ως δια μαγείας μεταμορφωνόμαστε– κάνει δική του υπόθεση την ούτως ή άλλως δική του ευθύνη, να κυκλοφορεί εποχούμενος ή πεζός στο δημόσιο χώρο, με σεβασμό στους κανόνες και τους συνανθρώπους τους, όλα μπορούν ν’ αλλάξουν στους δρόμους της Ελλάδας. Οι λύσεις για την οδική ασφάλεια δεν είναι ούτε μαγικές, ούτε εξωγήινες, είναι λύσεις που εμείς οι ίδιοι μπορούμε κατ’ αρχήν να δώσουμε, βελτιώνοντας πρώτα απ’ όλα τη δική μας οδική συμπεριφορά. Η αδιαφορία κι η αδράνεια σ’ αυτή την περίπτωση είναι οι χειρότεροι σύμβουλοι, η αμέλεια κι η απροσεξία οι χειρότεροι εχθροί.

Μπορούμε να κάνουμε την καθημερινότητα και τη ζωή μας πιο εύκολη, φτάνει να τολμήσουμε να κάνουμε τις αναγκαίες κι απαραίτητες αλλαγές για να ξεφύγουμε από συμπεριφορές και νοοτροπίες που μας ντροπιάζουν και μας προσβάλουν.
Πολλά μπορούμε να κάνουμε και για την οδική μας ασφάλεια, φτάνει να μην κάνουμε –προκειμένου να τ’ αποφύγουμε– τις… «κότες».

ΦΟΤΟ: Neolaia.gr