Γρονθοκοπώντας το είδωλό μας.

«Κι αν σου κάτσει;»

Αναρωτιόταν μια παλιότερη τηλεοπτική ατάκα, που θα ταίριαζε γάντι στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε, εφόσον τα περισσότερα κόμματα πλειοδοτούν και τζογάρουν σε υποσχέσεις, οι δε περισσότεροι ψηφοφόροι ετοιμάζονται να παίξουν τα ρέστα τους επιλέγοντάς τα.

Το πιο θερμό καλοκαίρι ξεκίνησε «με σημαίες και με ταμπούρλα» κι είναι πολύ πιθανόν να νοσταλγήσουμε σύντομα εκείνη την ανοιξιάτικη 6^η Μαΐου, αναπολώντας και μελαγχολώντας ταυτόχρονα για την ευκαιρία σχηματισμού κυβέρνησης που τότε –κατά πολλούς– χάθηκε, επειδή κάποια κόμματα δεν κατόρθωσαν να ξεπεράσουν τα μικροκομματικά συμφέροντά τους.

Δεν ήταν η πρώτη φορά άλλωστε, αφού η πορεία μας στο χρόνο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κι ως μια αξιοθαύμαστη αλληλουχία χαμένων μικρών ή μεγάλων ευκαιριών. Οι περισσότερες αυτοκαταστροφικές, επώδυνες και με λιγότερο ή περισσότερο μακροχρόνιες συνέπειες.

Τις θυμόμαστε για λίγο –κάτι σαν αναλαμπές– επ’ ευκαιρία κάποιου γεγονός, φορτιζόμαστε συναισθηματικά, ξαφνιαζόμαστε απ’ τις ομοιότητες ή τις αναλογίες με το παρόν και τις αφήνουμε να ξαναξεχαστούν, δίχως να πολυσκοτιζόμαστε για το πόσο έχουν επηρεάσει ή εξακολουθούν να επηρεάζουν τις εξελίξεις.

Όλα κρίνονται από το αποτέλεσμα, αλλά το αποτέλεσμα έπεται, ακολουθεί. Εμείς όμως, συνηθισμένοι κι εκπαιδευμένοι –χαϊδεμένοι– από χρόνια να τα θέλουμε όλα εδώ και τώρα, δίχως κόπο, δίχως να τα χρειαζόμαστε καν τις περισσότερες φορές, αποφεύγουμε να σχεδιάζουμε, μάθαμε να μην προύπολογίζουμε το αποτέλεσμα ή τις συνέπειες, αδιαφορούμε για το μετά, εφόσον γι’ αυτό –όπως ακούμε κι από το Δημοτικό– «έχει ο Θεός».

Έτσι, μοιραία παρορμητικοί κι επιπόλαιοι, πέφτουμε με τα μούτρα σ’ ό,τι μας γυαλίσει, σ’ ότι νομίζουμε ότι χρειαζόμαστε και μας βολεύει, σ’ ότι μας υποδεικνύουν πως έχουμε ανάγκη ή σ’ ότι μας τάξουν. Οι συνήθειες κι η συμπεριφορά μας από το σούπερ μάρκετ μέχρι το εκλογικό τμήμα, καθορίζονται από κανόνες και όρους του μάρκετινγκ, «δούναι και λαβείν».

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που ύστερα από κάθε δυσάρεστο γεγονός ή μετά από κάποια ανεπιθύμητη συνέπεια, στην οποία λίγο-πολύ έχουμε συμμετοχή και συμβολή, καταφεύγουμε αστραπιαία στο ρόλο του θύματος, του ανυποψίαστου, του αδικημένου, του κατατρεγμένου. Μάθαμε άριστα να χορηγούμε στον εαυτό μας πιστοποιητικά αθωότητας και υπεύθυνες δηλώσεις αγνοίας, φροντίζοντας να επικυρώνεται του λόγου μας το αληθές από αμετροεπείς θεωρίες συνωμοσίας για το ρόλο «ξένων κέντρων», «κατευθυνόμενων κύκλων», «οργανωμένων συμφερόντων».

Οι ποικιλώνυμες εξουσίες κατά κανόνα μας κανάκευαν και μας θώπευαν, το «δε βαριέσαι» και το «δεν πειράζει» μας καθησύχαζαν και μας αλλοτρίωναν, ταυτόχρονα όμως φρόντιζαν να στηλιτεύονται ή να περιθωριοποιούνται εκείνοι που πιθανόν ν’ αναδείκνυαν αυτήν την παθολογία κι επιχειρούσαν να μας ξεκολλήσουν απ’ αυτό το τελματώδες λήθαργο. 

 

Τώρα τελευταία, ο «εχθρός», οι «συκοφάντες» κι οι «κινδυνολόγοι» είναι όσοι εκφράζουν την αγωνία τους, επειδή θεωρούν ότι η κατάσταση στην πατρίδα μας βρίσκεται πλέον στο μη παραπέρα. Προπηλακίζονται και λοιδορούνται όσοι προβληματίζονται για την δυσάρεστη τροπή που θεωρούν ότι πήραν τα πράγματα για τον τόπο. Απομονώνονται και διώκονται όσοι απευθύνονται σ’ ένα παραζαλισμένο –αλλά και ναρκισσευόμενο– λαό για του πουν τα αυτονόητα.

Υπό το φως των τηλεοπτικών προβολέων διαμορφώνεται ένα νέο δικομματικό σχήμα, που πλειοδοτεί –εκτός από νούμερα τηλεθέασης– σε παροχές κι ευκολίες, που εξωραΐζει και κουκουλώνει την πραγματικότητα, που μασκαρεύει τη Χίμαιρα παρουσιάζοντάς την ως την πολυπόθητη ελπίδα. Από κοντά κι όλοι εκείνοι –τσούρμο ευκαιρίας– που θορυβώντας και κραυγάζοντας αποσιωπούν και συσκοτίζουν για το τι θα σημάνει η «επόμενη μέρα».

Μπροστά στα μάτια μας, μετά την προκήρυξη των επαναληπτικών εκλογών της 17^ης Ιουνίου, εξελίσσεται ένα σήριαλ προχειρογραμμένων «προγραμματικών» εξαγγελιών και πραγματοποιείται μια απίστευτη πασαρέλα πιθανών και απίθανων «εκπροσώπων», που ούτε λίγο ούτε πολύ υποστηρίζουν πως, ότι έχει γίνει μέχρι σήμερα είναι μάταιο, ότι κακώς υφιστάμεθα τα όσα υφιστάμεθα ως λαός και ως χώρα κι ότι καλά θα κάνουν οι ξένοι ν’ αλλάξουν το «τροπάριο» με τα μνημόνια γιατί θα τους κόψουμε εκτός από το βήχα και την πληρωμή των δανεικών και των τόκων.

Έχουμε την αίσθηση ότι μπήκαμε για τα καλά κάτω από μια πανίσχυρη και παντοδύναμη προεκλογική «ασπίδα ασυλίας», που θα μας προστατέψει ή θα μας απαλλάξει και μετεκλογικά από το «κακό μνημόνιο» και αδιαφορούμε αν το κράτος λειτουργεί, αν η αγορά έχει παγώσει, αν οι υποχρεώσεις τρέχουν, αν τα ελλείμματα και πάλι θεριεύουν, αν τα σύννεφα στον ευρωπαϊκό ορίζοντα πυκνώνουν απειλητικά, αν η στάση πληρωμών είναι τόσο κοντά.

Έχουμε σχεδόν πεισθεί, ότι ξυπνώντας στις 18 Ιουνίου όλα όσα ζήσαμε τα δύο τελευταία χρόνια θα είναι ένα κακό παρελθόν, όλοι οι ευρωπαίοι θα μας εξυμνούν για το επίτευγμά μας κι όσοι μας πίκραναν και μας εξουθένωσαν οικονομικά, θα βρίσκονται τσαλακωμένοι στους σκουπιδοτενεκέδες των εκλογικών τμημάτων.

Μακάρι να ‘ταν έτσι, αλλά οι μαγικές λύσεις όσο εύκολα –«μαγικές» γαρ– διατυπώνονται, τόσο δύσκολα εφαρμόζονται.

Το μόνο σίγουρο είναι, πως την επ’ αύριο των εκλογών τα μόνα που θα πεταχτούν πρώτα – πρώτα στα σκουπίδια θα ‘ναι τα όψιμα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων «εξουσίας». Τα προβλήματα κι η καθημερινότητα θα ‘ναι και πάλι εδώ, μαζί μας. Η «ασπίδα ασυλίας» δεν θα φαντάζει ούτε καν σαν φύλλο συκής.

Ως τότε, προλαβαίνουμε να κοιταχτούμε μερικές φορές καλά στον καθρέφτη μέχρι να δούμε το μουσκεμένο πρόσωπο μας και να διακρίνουμε στα μάγουλά μας τα σημάδια του γρονθοκοπήματος. Ως τότε προλαβαίνουμε να συνειδητοποιήσουμε πόσο πληγωμένη κι ελλειμματική είναι η δημοκρατία μας, πόσο κορεσμένο κι αποσαρθρωμένο είναι το πολιτικό μας σύστημα, πόσο απαθής κι αποθρασυσμένη είναι η κοινωνία μας, πόσο παραποιημένο και κακέκτυπο είναι το είδωλό μας. Ως τότε προλαβαίνουμε ν’ αποστασιοποιηθούμε από τον βολικό ρόλο του καταναλωτή, του θεατή, του χειροκροτητή, του πελάτη, του ψηφοφόρου, του θύματος. Ως τότε προλαβαίνουμε ν’ αποφασίσουμε να γίνουμε ενεργητικό μέρος και στυλοβάτες της λύσης του προβλήματος.

 

Ας το ξανασκεφτούμε, ως τότε, με λογική και ψυχραιμία, ας αναζητήσουμε λύσεις κι επιλογές που, δίχως μαγικά και ξόρκια, θα διευκολύνουν τη συνεργασία, τον διάλογο και τη συνεννόηση. Ας δημιουργήσουμε μέσα μας την πίστη και τη βάσιμη ελπίδα, πως με την ψήφο μας, καθένας ξεχωριστά κι όλοι μαζί, αυξάνουμε τις πιθανότητες ν’ αποφύγουμε οδυνηρότερα μετεκλογικά χαστούκια, αλλά και την επανάληψη της μεταξύ μας μεμψιμοιρίας για μια ακόμα χαμένη ευκαιρία.