Το αντίτιμο της ζωής.

Οι μετακινήσεις κοστίζουν γι’ αυτό κάποιοι –οι περισσότεροι– επιλέγουμε να παραμένουμε αμετακίνητοι. Στις θέσεις μας, στις απόψεις μας, στις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές μας. Τα συμφέροντά μας τυχαίνει να μετατοπίζονται και ν’ αλλάζουν συχνά – πυκνά, αλλά εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα, σ’ αυτή την περίπτωση είμαστε ελαστικοί και ευκίνητοι ωσάν αιλουροειδή. Γάτες και δη με πέταλα. Η μόνη περιοχή που είναι τόσο υπερευαισθητοποιημένη και δε σηκώνει «πείραγμα», γιατί αμέσως «μας πονάει» κι αρπαζόμαστε, είναι το συμφέρον (κάτι σαν κάλος δηλαδή, αλλά σε πιο γενικευμένη μορφή κι έκταση, απ’ την κορφή ως τα νύχια).

Διαβάζοντας απόψεις και σχόλια για το τραγικό γεγονός να χαθεί μια νεαρή ανθρώπινη ζωή κατά τον έλεγχο εισιτηρίων στο τρόλεϊ, είναι να σου φεύγει το κεφάλι. Εκεί που θα ταίριαζε η σιωπή κι η περίσκεψη, ο προβληματισμός, ο σεβασμός κι η θλίψη, περίσσεψαν τα λόγια, οι βλακείες κι οι κουτοπονηριές. Ξεχείλισε για μια ακόμα φορά το από καιρό φουρτουνιασμένο κι έτοιμο ποτάμι της απύθμενης «λαϊκής» αγανάκτησης και της ανεξέλεγκτης «αντιμνημονιακής» οργής. Αυτόκλητοι παντός καιρού και ειδικότητας. Εξυπνάκηδες και ηλίθιοι, αγράμματοι και μορφωμένοι στήσανε ένα αποτρόπαιο γαϊτανάκι αντεγκλήσεων κι αντιπαραθέσεων για ένα θέμα που ούτε παρόντες ήταν, ούτε προσφέρονταν για εκμετάλλευση, πολλώ δε μάλλον για κατανάλωση.

Με την κοινή λογική στην κωλότσεπη ή καλύτερα στα αζήτητα, χάθηκε –για μια ακόμα φορά– το μέτρο κι η εντύπωση κέρδισε κατά κράτος την ουσία. Σ’ ένα κουβάρι απόψεις ελεγκτές κι οδηγοί, συγκοινωνίες, εισιτήρια, κοινωνικές πολιτικές και κινήματα, έσοδα, έξοδα και δρομολόγια, μάρτυρες, κάμερες, κράτος και «παρακράτος», σε μια μέχρις εσχάτων σκιαμαχία μπροστά σε πυρωμένα από θυμό λάπτοπ κι απαστράπτουσες από ευφυολογήματα οθόνες. Άνθρωποι άγνωστοι, ξένοι κι αμέτοχοι, επιχειρούν να λύσουν τις ανύπαρκτες επί της ουσίας διαφορές τους μέσω αλλεπάλληλων κι ανατροφοδοτούμενων φιλονικιών και σχολίων χάριν γούστου, για να προβάλουν την άποψη και τη «θέση» τους, παραβλέποντας –ή και αποσιωπώντας σε ορισμένες περιπτώσεις– ότι αναφέρονται σε μια ζωή που μόλις έχει χαθεί άδικα κι απροσδόκητα, σ’ ένα συμβάν που θα μπορούσε να έχει συμβεί οποτεδήποτε στις πολυπληθείς, δαιδαλώδεις κι αλληλεπικαλυπτόμενες διαδρομές των αστικών μας συγκοινωνιών και με τους πολυάριθμους καθημερινούς λαθρεπιβάτες.

Οι μετακινήσεις κοστίζουν, αλλά αν σήμερα υπάρχει ένα κόστος για το κράτος, το οποίο μπορεί να περιοριστεί, είναι το κόστος λειτουργίας των δημόσιων συγκοινωνιών. Αν υπάρχει ένα πεδίο με σημαντικά περιθώρια αλλαγών κι αναδιαρθρώσεων, είναι αυτό των μέσων μαζικής μεταφοράς. Με άξονες την αποτελεσματικότητα σε όφελος του κοινωνικού συνόλου και τον ορθολογισμό σε όφελος του δημοσίου συμφέροντος, είναι δυνατή η εξεύρεση συγκοινωνιακών λύσεων που θα απηχούν τις σύγχρονες συγκοινωνιακές ανάγκες και θα οραματίζονται τις μελλοντικές, θα υπολογίζουν τον επιβάτη και την εξυπηρέτησή του, θα καλύπτουν με επάρκεια τους εργαζόμενους και το δύσκολο  έργο τους.

Μακριά από ρητορείες, κορώνες κι εύκολες αποφάσεις που διαιωνίζουν παθολογίες δεκαετιών. Με τόλμη, σύνεση κι αποφασιστικότητα, με διαφάνεια, τεκμηρίωση και σχέδιο, είναι δυνατό να αρχίσει μια νέα εποχή για τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς, που δεν θα κινείται στη λογική του υπολογισμού και του μικροκομματικού συμφέροντος, αλλά θα τέμνει και θα διασπά αγκυλώσεις και πεπραγμένα του παρελθόντος. Με την εισαγωγή σύγχρονων αντιλήψεων στο χώρο των μαζικών μετακινήσεων, που θα εδράζονται στη διαρκή επέκταση των μέσων σταθερής τροχιάς και στην ανατροπή του στερεότυπου για την προτίμηση του ΙΧ στις καθημερινές μετακινήσεις των πολιτών μέσα στις πόλεις κι ιδιαίτερα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Αν υπάρχει ένας τρόπος αυτός ο θάνατος να μην πάει χαμένος, ανεξάρτητα από συνθήκες και περιστάσεις κάτω από τις οποίες επήλθε και για τις οποίες υπάρχουν άλλοι άμεσα ενδιαφερόμενοι κι αρμοδιότεροι ημών για να επιληφθούν και να αποφανθούν, αξίζει να τολμήσουμε ν’ ανοίξουμε με ευθύνη το θέμα δημόσιες συγκοινωνίες ενώπιον της κοινωνίας. Οι πολυλογίες κι οι αντεγκλήσεις αυτές του διαδικτύου θα ξεχαστούν –αν κι είναι βέβαιο ότι σύντομα θα προκύψουν κάποιες νέες με αφορμή κάποιο άλλο περιστατικό. Ας τις ξεπεράσουμε με γενναιότητα στοχεύοντας στην ουσία του προβλήματος, αφήνοντας κατά μέρος το θυμικό και αναλογιζόμενοι πόσες ζωές πια έχουν να κερδίσουν από την ριζική αναδιοργάνωση των συγκοινωνιών. Το θέμα είναι τεράστιο, πολύπλοκο και σύνθετο, απαιτεί γνώσεις, αφοσίωση και προσπάθεια. Είναι πρόκληση κι έργο ζωής, για την ίδια τη ζωή.

Τότε, υπάρχει ελπίδα να διαπιστωθεί, ότι, τελικά και για το θέμα αυτό, το δημόσιο συμφέρον δεν απέχει τόσο από το συμφέρον του κάθε χρήστη των μέσων μαζικής μεταφοράς, αλλά πολύ περισσότερο και του συμφέροντος υπό στενή έννοια κι όπως ο καθένας από εμάς το αντιλαμβάνεται. Τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να διαπιστώσουμε, ότι υπάρχει κι ένας άλλος τρόπος να προσεγγίσουμε στόχους και δείκτες οικονομικούς, πέρα από οριζόντιες περικοπές κι ισοπεδωτικές μειώσεις. Τότε ανοίγει μια διέξοδος για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε διαφορετικά την πραγματικότητα και τη ζωή, πέρα από κούφια συνθήματα κι αδιέξοδες περιχαρακώσεις. Τότε υπάρχει το σοβαρό ενδεχόμενο να κατορθώσουμε να οραματιστούμε και να σχεδιάσουμε βάσιμα το επόμενο βήμα για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, αλλά και της κοινωνίας, πέρα από λύσεις του ποδαριού, εξωτερικές βοήθειες κι επικοινωνιακά δεκανίκια.

Ας γίνει αυτός ο άδικος θάνατος αρχή για μια πιο δίκαιη ζωή για όλους.

Οι μετακινήσεις κοστίζουν, αλλά το αντίτιμο της ζωής είναι ανεκτίμητο. Μπορούμε να πάψουμε να ζούμε τη ζωή σαν λαθρεπιβάτες.

Foto: John Crosley