Το τελευταίο διάστημα, προπαντός κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής κρίσης, αλλά με μεγαλύτερη ένταση και μετά τη δημιουργία της κυβέρνησης υπό τον Λουκά Παπαδήμο, πληθαίνουν οι απόψεις που υποστηρίζουν, ότι ο καταιγισμός νομοθετικών ρυθμίσεων που σημειώθηκε από την ψήφιση του ν. 3845/2010 (μνημόνιο) μέχρι τον πρόσφατο ν. 4024/2011 (Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο-βαθμολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015), δεν έχει συμβάλει στην αλλαγή του τρόπου που λειτουργεί ως τώρα το κράτος κι η οικονομία.
Σίγουρα είναι βάσιμος ο ισχυρισμός που κατά κόρον προβλήθηκε ως τώρα από τον Γιώργο Παπανδρέου, ότι οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν μέσα σε ελάχιστους μήνες θα έπρεπε να έχουν πραγματοποιηθεί δεκαετίες πριν. Το γεγονός αυτό όμως δεν αναιρεί μιαν εξίσου καίρια διαπίστωση, ότι η αδρανοποίηση ρυθμίσεων ή κι ολόκληρων νομοθετημάτων, όχι μόνο υπονομεύει την όλη προσπάθεια, αλλά ουσιαστικά ακυρώνει το πέρασμα της χώρας σ’ ένα απόλυτα αναγκαίο υπό τις παρούσες συνθήκες σύγχρονο περιβάλλον οργάνωσης και λειτουργίας.
Η υλοποίηση τις επόμενες ημέρες του πρωτόγνωρου θεσμού της εργασιακής εφεδρείας, που σηματοδοτεί την αναγκαστική απομάκρυνση από τις δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς χιλιάδων εργαζομένων, επειδή έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους και 33 συντάξιμα χρόνια υπηρεσίας, αναμφισβήτητα θα συμβάλει στην περαιτέρω καθυστέρηση προώθησης των αλλαγών που αφορούν το κράτος και θα δημιουργήσει επάλληλους κύκλους νέων προβλημάτων, που θα σχετίζονται με την αδυναμία των υπηρεσιών να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και την ενίσχυση της αναβλητικότητας των υπηρετούντων για ανάληψη επιπλέον ευθυνών και υποχρεώσεων.
Το ισοπεδωτικό αυτό μέτρο, που δεν εμπεριέχει ούτε ένα έστω αξιολογικό κριτήριο, όπως π.χ. την εξαίρεση όσων κατέχουν διδακτορικά διπλώματα ή μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών, οδηγεί στη συλλήβδην και ακαριαία αποψίλωση των υπηρεσιών από στελέχη με μακροχρόνια εμπειρία και γνώσεις. Μάλιστα το γεγονός ότι ο θεσμός αυτός επεκτείνεται και τα επόμενα χρόνια, δημιουργεί εκ των πραγμάτων καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας και αστάθειας και σε όλους τους υπαλλήλους που είναι στα πρόθυρα να διαβούν το 2012 - 2013 το κρίσιμο αυτό ηλικιακό κατώφλι.
Πιθανόν, οι μόνοι που θα πρέπει να αισθάνονται ευτυχείς, είναι οι πολυάριθμοι γενικοί διευθυντές, οι οποίοι όχι μόνο κατόρθωσαν να διατηρηθούν στις θέσεις τους, αλλά και να καταλάβουν εκ προοιμίου και οιονεί «αριστίδην» τον Α’ βαθμό του νέου βαθμολογίου με ότι αυτός συνεπάγεται και για τις μισθολογικές απολαβές τους και επιδόματα θέσης ευθύνης, που φέρνει το νέο μισθολόγιο.
Σε μια περίοδο, λοιπόν, που οι μισθωτοί του δημοσίου δοκιμάζονται από τα αλλεπάλληλα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, καλούνται ταυτόχρονα να υλοποιήσουν δράσεις και να λειτουργήσουν κάτω από εργασιακές συνθήκες που κάθε άλλο παρά ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών και των αναγκών που έχει ανάγκη αυτήν την ώρα η χώρα.
Μέσα σε συνθήκες αποσάθρωσης των εργασιακών σχέσεων, αδυναμίας συντονισμού και επικοινωνίας, επικαλύψεων αρμοδιοτήτων και πολυπλοκότητας διαδικασιών, είναι απορίας άξιο ποιοι υπάλληλοι θα βρουν το ψυχικό σθένος να σύρουν το κάρο από τη λάσπη, τη στιγμή μάλιστα που διαπιστώνουν, ότι οι περισσότεροι από τους πολιτικούς τους προϊσταμένους –συνεπικουρούμενοι απ’ τις στρατιές των συμβούλων τους– προετοιμάζονται για την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
Πέραν αυτού, το γεγονός ότι για τη δημιουργία της νέας ιεραρχίας έχουν θεσπιστεί πλήθος πολύπλοκων, χρονοβόρων και –πιθανότατα– δαπανηρών διαδικασιών, αλλά κι επειδή αναμένεται να ξεκινήσουν μετά την οργανωτική αναδιάρθρωση των υπηρεσιών, που θα εξελιχθεί εντός του 2012, φανερώνει με ενάργεια σε τι συνθήκες θα εξακολουθήσει να λειτουργεί η δημόσια διοίκηση και το επόμενο διάστημα, αλλά και τι επίπονη προσπάθεια θα πρέπει να καταβληθεί.
Αξίζει μόνο να επισημανθεί, ότι για την επιλογή π.χ. προϊσταμένου τμήματος, δεν επαρκούν πλέον τα τυπικά προσόντα, η εμπειρία, η επιδόσεις, η επίτευξη ποσοστού 90% προκαθορισμένων στόχων κι η συνέντευξη, αλλά προβλέπονται παράλληλα και γραπτές εξετάσεις.
Ταυτόχρονα, για την εφαρμογή των νέων διατάξεων επιλογής των υπαλλήλων σε θέσεις ευθύνης και την έναρξη καταβολής του αντίστοιχου επιδόματος (900 ευρώ για τους γενικούς διευθυντές, 400 για τους διευθυντές και 250 για τους προϊσταμένους τμημάτων), προβλέπεται η έκδοση σχετικού προεδρικού διατάγματος, το οποίο θα καθορίσει όλα τα σχετικά με τη διαδικασία της στοχοθεσίας που εισάγεται ως προϋπόθεση για την προαγωγή, αλλά και ο τρόπος αξιολόγησης, τα συμβούλια αξιολόγησης, ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.) γι’ αυτή, αλλά και «τα όργανα κι οι διαδικασίες διασφάλισης της ορθής εφαρμογής του συστήματος αξιολόγησης και ελέγχου της ορθής και ομοιόμορφης εφαρμογής του σε όλες τις υπηρεσίες και φορείς».
Αναρωτιέται κανείς, λοιπόν, πώς είναι δυνατόν μέσα σ’ όλον αυτόν τον κυκεώνα διατάξεων που θεσπίστηκαν για τη δημόσια διοίκηση και με υπαλλήλους απαξιωμένους και ανασφαλείς, να επιτευχθεί ο άμεσος προσανατολισμός έστω αυτού του στελεχιακού δυναμικού της προς την κατεύθυνση της αλλαγής και της μεταρρύθμισης, όταν, μάλιστα, είναι γνωστή από την μέχρι σήμερα εμπειρία η τύχη που είχαν μεγαλόπνοα σχέδια και μεγαλεπήβολες εξαγγελίες και προγράμματα διοικητικών εκσυγχρονισμών και μεταρρυθμίσεων.
Είναι προφανές, ότι αυτά που από χρόνια έχουν εκλείψει με ευθύνη των κυβερνώντων από τη διοικητική κουλτούρα της πατρίδας μας είναι η απλότητα κι η φαντασία, η δημιουργική προσέγγιση των αναγκών και των προβλημάτων του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών κι η θέσπιση ουσιαστικών κινήτρων για την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών. Ο κοινός νους απουσιάζει.
Όσο τα προβλήματα κι οι ελλείψεις επιχειρείται ν’ αντιμετωπιστούν οριζόντια κι απρόσωπα in vitro κι όχι in vivo δίπλα στη ζώσα καθημερινότητα του γκισέ και της γραφειοκρατίας των υπηρεσιών, τόσο θα εναλλάσσονται στην εξουσία πρωθυπουργοί που θα επαναλαμβάνονται στις προγραμματικές τους δηλώσεις ως προς την ανάγκη αντιμετώπισης των «χρόνιων» προβλημάτων του «μεγάλου ασθενή», της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Διαρθρωτική αλλαγή κι απλούστευση διαδικασιών είναι επίπονη, μακρόπνοη και ανατροφοδοτούμενη διαδικασία, που ξεφεύγει του στενού χρονικού ορίζοντα μιας κυβερνητικής θητείας και πολύ περισσότερο της εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία. Στοχεύει στη δημιουργία και διαρκή βελτίωση και συντήρηση ενός κρατικού μηχανισμού που θα είναι εργαλείο στην άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής και συμπαραστάτης κι αρωγός της κοινωνίας που υπηρετεί.
Διαρθρωτική αλλαγή δεν σημαίνει μόνο την αλλαγή στο χρόνο εξέλιξης του υπαλλήλου π.χ. από τον Δ’ στον Γ’ βαθμό, αλλά προπαντός πώς αυτός ο υπάλληλος θα έχει σε κάθε περίπτωση συναίσθηση της ευθύνης που έχει απέναντι στο κράτος που του εμπιστεύτηκε αυτόν το ρόλο και στον πολίτη που τον χρειάζεται και ότι θα είναι έτοιμος και διαθέσιμος ν’ ανταποκριθεί σ’ αυτή την ευθύνη με αποτελεσματικότητα, συνέπεια και κατανόηση.
Σίγουρα είναι βάσιμος ο ισχυρισμός που κατά κόρον προβλήθηκε ως τώρα από τον Γιώργο Παπανδρέου, ότι οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν μέσα σε ελάχιστους μήνες θα έπρεπε να έχουν πραγματοποιηθεί δεκαετίες πριν. Το γεγονός αυτό όμως δεν αναιρεί μιαν εξίσου καίρια διαπίστωση, ότι η αδρανοποίηση ρυθμίσεων ή κι ολόκληρων νομοθετημάτων, όχι μόνο υπονομεύει την όλη προσπάθεια, αλλά ουσιαστικά ακυρώνει το πέρασμα της χώρας σ’ ένα απόλυτα αναγκαίο υπό τις παρούσες συνθήκες σύγχρονο περιβάλλον οργάνωσης και λειτουργίας.
Η υλοποίηση τις επόμενες ημέρες του πρωτόγνωρου θεσμού της εργασιακής εφεδρείας, που σηματοδοτεί την αναγκαστική απομάκρυνση από τις δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς χιλιάδων εργαζομένων, επειδή έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους και 33 συντάξιμα χρόνια υπηρεσίας, αναμφισβήτητα θα συμβάλει στην περαιτέρω καθυστέρηση προώθησης των αλλαγών που αφορούν το κράτος και θα δημιουργήσει επάλληλους κύκλους νέων προβλημάτων, που θα σχετίζονται με την αδυναμία των υπηρεσιών να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και την ενίσχυση της αναβλητικότητας των υπηρετούντων για ανάληψη επιπλέον ευθυνών και υποχρεώσεων.
Το ισοπεδωτικό αυτό μέτρο, που δεν εμπεριέχει ούτε ένα έστω αξιολογικό κριτήριο, όπως π.χ. την εξαίρεση όσων κατέχουν διδακτορικά διπλώματα ή μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών, οδηγεί στη συλλήβδην και ακαριαία αποψίλωση των υπηρεσιών από στελέχη με μακροχρόνια εμπειρία και γνώσεις. Μάλιστα το γεγονός ότι ο θεσμός αυτός επεκτείνεται και τα επόμενα χρόνια, δημιουργεί εκ των πραγμάτων καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας και αστάθειας και σε όλους τους υπαλλήλους που είναι στα πρόθυρα να διαβούν το 2012 - 2013 το κρίσιμο αυτό ηλικιακό κατώφλι.
Πιθανόν, οι μόνοι που θα πρέπει να αισθάνονται ευτυχείς, είναι οι πολυάριθμοι γενικοί διευθυντές, οι οποίοι όχι μόνο κατόρθωσαν να διατηρηθούν στις θέσεις τους, αλλά και να καταλάβουν εκ προοιμίου και οιονεί «αριστίδην» τον Α’ βαθμό του νέου βαθμολογίου με ότι αυτός συνεπάγεται και για τις μισθολογικές απολαβές τους και επιδόματα θέσης ευθύνης, που φέρνει το νέο μισθολόγιο.
Σε μια περίοδο, λοιπόν, που οι μισθωτοί του δημοσίου δοκιμάζονται από τα αλλεπάλληλα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, καλούνται ταυτόχρονα να υλοποιήσουν δράσεις και να λειτουργήσουν κάτω από εργασιακές συνθήκες που κάθε άλλο παρά ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών και των αναγκών που έχει ανάγκη αυτήν την ώρα η χώρα.
Μέσα σε συνθήκες αποσάθρωσης των εργασιακών σχέσεων, αδυναμίας συντονισμού και επικοινωνίας, επικαλύψεων αρμοδιοτήτων και πολυπλοκότητας διαδικασιών, είναι απορίας άξιο ποιοι υπάλληλοι θα βρουν το ψυχικό σθένος να σύρουν το κάρο από τη λάσπη, τη στιγμή μάλιστα που διαπιστώνουν, ότι οι περισσότεροι από τους πολιτικούς τους προϊσταμένους –συνεπικουρούμενοι απ’ τις στρατιές των συμβούλων τους– προετοιμάζονται για την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
Πέραν αυτού, το γεγονός ότι για τη δημιουργία της νέας ιεραρχίας έχουν θεσπιστεί πλήθος πολύπλοκων, χρονοβόρων και –πιθανότατα– δαπανηρών διαδικασιών, αλλά κι επειδή αναμένεται να ξεκινήσουν μετά την οργανωτική αναδιάρθρωση των υπηρεσιών, που θα εξελιχθεί εντός του 2012, φανερώνει με ενάργεια σε τι συνθήκες θα εξακολουθήσει να λειτουργεί η δημόσια διοίκηση και το επόμενο διάστημα, αλλά και τι επίπονη προσπάθεια θα πρέπει να καταβληθεί.
Αξίζει μόνο να επισημανθεί, ότι για την επιλογή π.χ. προϊσταμένου τμήματος, δεν επαρκούν πλέον τα τυπικά προσόντα, η εμπειρία, η επιδόσεις, η επίτευξη ποσοστού 90% προκαθορισμένων στόχων κι η συνέντευξη, αλλά προβλέπονται παράλληλα και γραπτές εξετάσεις.
Ταυτόχρονα, για την εφαρμογή των νέων διατάξεων επιλογής των υπαλλήλων σε θέσεις ευθύνης και την έναρξη καταβολής του αντίστοιχου επιδόματος (900 ευρώ για τους γενικούς διευθυντές, 400 για τους διευθυντές και 250 για τους προϊσταμένους τμημάτων), προβλέπεται η έκδοση σχετικού προεδρικού διατάγματος, το οποίο θα καθορίσει όλα τα σχετικά με τη διαδικασία της στοχοθεσίας που εισάγεται ως προϋπόθεση για την προαγωγή, αλλά και ο τρόπος αξιολόγησης, τα συμβούλια αξιολόγησης, ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.) γι’ αυτή, αλλά και «τα όργανα κι οι διαδικασίες διασφάλισης της ορθής εφαρμογής του συστήματος αξιολόγησης και ελέγχου της ορθής και ομοιόμορφης εφαρμογής του σε όλες τις υπηρεσίες και φορείς».
Αναρωτιέται κανείς, λοιπόν, πώς είναι δυνατόν μέσα σ’ όλον αυτόν τον κυκεώνα διατάξεων που θεσπίστηκαν για τη δημόσια διοίκηση και με υπαλλήλους απαξιωμένους και ανασφαλείς, να επιτευχθεί ο άμεσος προσανατολισμός έστω αυτού του στελεχιακού δυναμικού της προς την κατεύθυνση της αλλαγής και της μεταρρύθμισης, όταν, μάλιστα, είναι γνωστή από την μέχρι σήμερα εμπειρία η τύχη που είχαν μεγαλόπνοα σχέδια και μεγαλεπήβολες εξαγγελίες και προγράμματα διοικητικών εκσυγχρονισμών και μεταρρυθμίσεων.
Είναι προφανές, ότι αυτά που από χρόνια έχουν εκλείψει με ευθύνη των κυβερνώντων από τη διοικητική κουλτούρα της πατρίδας μας είναι η απλότητα κι η φαντασία, η δημιουργική προσέγγιση των αναγκών και των προβλημάτων του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών κι η θέσπιση ουσιαστικών κινήτρων για την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών. Ο κοινός νους απουσιάζει.
Όσο τα προβλήματα κι οι ελλείψεις επιχειρείται ν’ αντιμετωπιστούν οριζόντια κι απρόσωπα in vitro κι όχι in vivo δίπλα στη ζώσα καθημερινότητα του γκισέ και της γραφειοκρατίας των υπηρεσιών, τόσο θα εναλλάσσονται στην εξουσία πρωθυπουργοί που θα επαναλαμβάνονται στις προγραμματικές τους δηλώσεις ως προς την ανάγκη αντιμετώπισης των «χρόνιων» προβλημάτων του «μεγάλου ασθενή», της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Διαρθρωτική αλλαγή κι απλούστευση διαδικασιών είναι επίπονη, μακρόπνοη και ανατροφοδοτούμενη διαδικασία, που ξεφεύγει του στενού χρονικού ορίζοντα μιας κυβερνητικής θητείας και πολύ περισσότερο της εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία. Στοχεύει στη δημιουργία και διαρκή βελτίωση και συντήρηση ενός κρατικού μηχανισμού που θα είναι εργαλείο στην άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής και συμπαραστάτης κι αρωγός της κοινωνίας που υπηρετεί.
Διαρθρωτική αλλαγή δεν σημαίνει μόνο την αλλαγή στο χρόνο εξέλιξης του υπαλλήλου π.χ. από τον Δ’ στον Γ’ βαθμό, αλλά προπαντός πώς αυτός ο υπάλληλος θα έχει σε κάθε περίπτωση συναίσθηση της ευθύνης που έχει απέναντι στο κράτος που του εμπιστεύτηκε αυτόν το ρόλο και στον πολίτη που τον χρειάζεται και ότι θα είναι έτοιμος και διαθέσιμος ν’ ανταποκριθεί σ’ αυτή την ευθύνη με αποτελεσματικότητα, συνέπεια και κατανόηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Καλοπροαίρετα