Απλούστευση Διαδικασιών: Μαγική εικόνα για το Δημόσιο

Σε λίγες μέρες θ’ ανακοινωθεί από την κυβέρνηση το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα σταθερότητας 2012 – 2015, το οποίο θα περιλαμβάνει νέο πακέτο οικονομικών μέτρων και νέες αυξήσεις σε φορολογικούς συντελεστές, νέες περικοπές σε αποδοχές και εισοδήματα. Ταυτόχρονα, εξελίσσεται σε θρίλερ η είσπραξη των οφειλών προς το κράτος, τα δημόσια έσοδα υστερούν δραματικά έναντι των στόχων που έχουν τεθεί.

Γρίφος εξακολουθεί να παραμένει το πώς θα εξελιχθεί η περιστολή των δαπανών των δημοσίων υπηρεσιών, εφόσον το κάθε υπουργείο κι ο κάθε δημόσιος φορέας, θεωρεί ότι έχει εξαντλήσει το περιθώριο που είχε για περικοπές κι οικονομίες. Όλες οι συζητήσεις αναφέρονται σε οικονομικά μεγέθη, σε ποσά και ποσοστά, σε αμοιβές κι επιδόματα. Όμως το κατεξοχήν πρόβλημα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης είναι κυρίως ποιοτικό. Είναι ζήτημα μεθόδων και διαδικασιών.

Είναι αυτές που επί δεκαετίες απλουστεύονται κι όμως, σε πείσμα νόμων, αποφάσεων κι εγκυκλίων, πολλαπλασιάζονται, γιγαντώνονται, διαιωνίζονται. Είναι αυτές που έχουν κάνει την εξυπηρέτηση του πολίτη μαγική εικόνα κι έχουν αποθεώσει τις ουρές αναμονής και τ’ ατέρμονα πήγαιν’ έλα από γκισέ σε γκισέ κι από αρμόδιο σε αρμόδιο. Η κατάργηση ή αντικατάστασή τους δεν απαιτούν τις περισσότερες φορές μελέτες, master plan, επιχειρησιακά προγράμματα, κοινοτικούς ή κρατικούς πόρους. Ενδιαφέρον και μεράκι μόνο απαιτούν, φροντίδα και στοιχειώδες αίσθημα ευθύνης, από εκείνους τους αρμοδίους, που συμμετέχουν και τις παρακολουθούν να εξελίσσονται καθημερινά το ίδιο μονότονα το ίδιο βασανιστικά.

Αυτές οι καθημερινές καταστάσεις τρέλας, που εξακολουθούν, παρά τις πιεστικές ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί για περιστολή πόρων ανθρώπινων και οικονομικών, να εκθέτουν τη δημόσια διοίκηση και να εκτίθενται στα μάτια της κοινωνίας, θα έπρεπε ήδη να έχουν αλλάξει. Ξέρουμε δα την ευελιξία που έχει αναπτύξει το ελληνικό διοικητικό σύστημα και τη εφευρετικότητά του να αναβάλει δράσεις στο όνομα τήρησης της νομιμότητας, όπου η διάταξη του νόμου παραμένει ανενεργή μέχρι να εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα ή η υπουργική απόφαση, που με τη σειρά τους περιμένουν τάχα την έκδοση της ερμηνευτικής εγκυκλίου.

Μια από τις πλέον κραυγαλέες είναι εκείνη που έχει θεσπιστεί για πρώτη φορά με τον υπαλληλικό κώδικα του 2007 (άρθρο 55 παρ. 3 για τους… μερακλήδες) κι επιβάλει σε περίπτωση βραχυχρόνιας άδειας πριν ή μετά από αργία ή ανάμεσα σε δύο αργίες, ο υπάλληλος να παραπέμπεται υποχρεωτικά για εξέταση στην οικεία υγειονομική επιτροπή. Η μόνη λογική εξήγηση που θα μπορούσε να δοθεί γι’ αυτή τη διάταξη, είναι ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν ν’ αποτραπούν οι υπάλληλοι να μετατρέπουν με μια απλή δήλωσή τους παραμονές αργιών τα διήμερα σε τριήμερα, τα τριήμερα σε τετραήμερα και πάει λέγοντας.

Στην πράξη αυτή η διάταξη, όπως έχει στη συνέχεια «ρυθμιστεί» με τις σχετικές ερμηνευτικές εγκυκλίους, δεν συνεπάγεται, εφόσον η άδεια δεν υπερβαίνει τις πέντε (5) ημέρες, καμιά εξέταση του υπαλλήλου από οποιαδήποτε υγειονομική επιτροπή, αλλά την… παραπομπή και τη διακίνηση μεταξύ υπηρεσίας και επιτροπής μόνο εγγράφων. Με απλά λόγια, η υπηρεσία διαβιβάζει με έγγραφό της στην επιτροπή τα σχετικά δικαιολογητικά των υπαλλήλων που απουσίασαν και η επιτροπή με τη σειρά της «γνωματεύει» και εγκρίνει κατά κανόνα τις άδειες, οπότε τα παραστατικά μετά από αυτή τη διαδικασία επιστρέφουν και πάλι για αρχειοθέτηση στην υπηρεσία. Οι υπάλληλοι που έχουν απουσιάσει ούτε που παίρνουν τίποτε απ' αυτά είδηση!

Άραγε γι’ αυτήν, αλλά και για πόσες άλλες παρόμοιες διαδικασίες, που κάποιος ευφάνταστος αρμόδιος εισηγήθηκε τη θέσπισή τους, έχει γίνει αποτίμηση κι αξιολόγηση πόσο είναι απαραίτητη και πόσο κοστίζει στο ελληνικό κράτος; Πού συμβάλει στην αποτελεσματική αξιοποίηση κι απασχόληση του ανθρώπινου δυναμικού και τον έλεγχο των δημοσίων υπαλλήλων; Κανείς και πουθενά.

Μύριες όσες παρόμοιες διαδικασίες υπάρχουν, που εξελίσσονται απλώς και μόνο επειδή κάποιος, κάπου, κάποτε τις καθιέρωσε. Καιρός είναι, λοιπόν, εδώ και τώρα, αυτές οι διαδικασίες όπου καταγράφονται να καταργούνται χωρίς καθυστέρηση. Είναι από τις αλλαγές που σε κανένα μνημόνιο δεν περιγράφονται, αλλά που επιβαρύνουν με καθημερινά κόστη τον κρατικό προϋπολογισμό και ελλείμματα την εθνική οικονομία.

Το οικονομικό έλλειμμα θα είναι πιο εύκολο ν’ αντιμετωπιστεί, αν πρώτα φροντίσουμε ν’ αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το έλλειμμα σε κοινή λογική που, είναι πλέον κοινός τόπος, απουσιάζει από τη διοικητική μας κουλτούρα.

Για πόσο ακόμα;