Ευτυχισμένο το... 2014.

Μόνο η συντέλεια του κόσμου δεν έγινε. Όλα τ’ άλλα τα είδαμε, όπως ξετυλίγονταν οι μέρες κι οι μήνες της χρονιάς που φεύγει. Η αβεβαιότητα κι η ανατροπή έγιναν καθημερινές καταστάσεις που συμπληρώνονταν από την παλινδρόμηση μεταξύ ανασφάλειας και φόβου.

Μέχρι και το 2011 έφτασε να φαντάζει «Παναγία» μπροστά στα συμβάντα και τα γεγονότα του 2012. Για να επιβεβαιωθεί, άραγε, πανηγυρικά το «κάθε πέρσι και καλύτερα» ή μήπως για να μας προδιαθέτει, ότι ακόμα δεν τα έχουμε δει όλα; Όπως και να ‘χει το 2013 βρίσκεται προ των πυλών και κάθε μέρα του προμηνύεται και σαν μια νέα «21 Δεκεμβρίου», που μπορεί να μην ήρθε τελικά, αλλά οι επιδράσεις κι οι επιπτώσεις που προκάλεσε με την ανησυχία και τη σύγχυση που δημιουργήθηκε τάραξαν τον ύπνο κι ανέτρεψαν την καθημερινότητα χιλιάδων ανθρώπων.

Ο πήχης των προσδοκιών βρίσκεται ήδη αρκετά χαμηλά και το βαρόμετρο της αισιοδοξίας έχει βυθιστεί στα τάρταρα των δημοσκοπήσεων και της τηλεθέασης της AGB. Τα όνειρα έχουν ανασταλεί μέχρι νεωτέρας κι οι ελπίδες μετατίθενται από σύνοδο σε σύνοδο του Eurogroup κι από δήλωση σε δήλωση του Σόιμπλε.

Η υποτίμηση τελικά ήταν περισσότερο εσωτερική απ’ όσο «εσωτερική» την περιμέναμε. Εσωτερική με την έννοια της ψυχικής κατάπτωσης και της συναισθηματικής ασφυξίας. Δεν μειώθηκε μόνο το έλλειμμα κι η αγοραστική μας δύναμη, αλλά ισοπεδώθηκαν κυριολεκτικά οι φιλοδοξίες και τα σχέδια για το αύριο και το μέλλον που ο καθένας είχε στο μυαλό, στους υπολογισμούς του στις επιδιώξεις του. Το μέλλον –θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς– έγινε δυσδιάκριτο κι απρόβλεπτο, εχθρικό κι αφιλόξενο.

Αφιλόξενη έγινε κι η ίδια η χώρα που στέλνει στην εξορία της ανεργίας καραβάνια νέων και καραβιές νεο-μεταναστών στο εξωτερικό. Δρόμοι εμπορικοί ξεκληρίζονται ολόκληροι από την ύφεση και τις συνακόλουθες επιπτώσεις της. Γειτονιές μεταλλάσσονται και γκετοποιούνται «πέφτοντας στα χέρια» νεοναζιστικών οργανώσεων και συμμοριών. Τα «Ενοικιάζεται» στις τζαμαρίες έγιναν τα θλιβερά προμηνύματα των διαδοχικών «Πωλείται» αποκρατικοποιημένων επιχειρήσεων, φορέων κι οργανισμών. Μέχρι να έρθει η σειρά των υδρογονανθράκων.

Είναι βαρύ το φορτίο που μας φόρτωσε η χρονιά που φεύγει. Ακόμα κι οι φωνές που το πρώτο διάστημα της κρίσης, υποστήριζαν με θέρμη την ανάγκη για αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς, ακόμα κι εκείνοι που εξακολουθούν να εκφράζουν το μέτρο και την κοινή λογική, έχουν μουδιάσει από τη σφοδρότητα της ισοπέδωσης και της κατρακύλας. Οι αλλαγές γύρω μας είναι τόσο μεγάλες και τα προβλήματα που αναφύονται από σπίτι σε σπίτι κι από οικογένεια σε οικογένεια τόσα πολλά, που είναι απορίας άξιο, αν εκείνο που χρειάζεται για να σταθεροποιηθεί και ν’ ανασάνει, τελικά, η κοινωνία μας είναι η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος στον κρατικό προϋπολογισμό ή η πρόκληση ενός θαρραλέου σοκ αναδημιουργίας κι αναγέννησης.

Μέσα σ’ αυτό το γκρίζο τοπίο, που πνίγεται, όσο χειμωνιάζει, κι από την κάπνα των τζακιών και των αιωρούμενων σωματιδίων, αναρωτιέμαι αν υπάρχει περιθώριο για να χωρέσει μια ευχή, ένα χαμόγελο, μια πιθανότητα. Μια ικμάδα ζωντάνιας αναζητάω να βρω λέξεις για να τοποθετηθεί και να βλαστήσει, πρώτα στην καρδιά και μετά στο βλέμμα και το μυαλό.

Ποιο είναι άραγε το αδύνατο να συμβεί σ’ αυτή τη ζοφερή συγκυρία που στήθηκε μέσα και γύρω μας; Γιατί το μόνο απίθανο κι απλησίαστο φαντάζει να ‘ναι η διάθεση κι η θέληση για ολική ανατροπή; Τι οδηγάει στην παραίτηση και την αναχώρηση –πολλές φορές κι από τα εγκόσμια– με τη ματαίωση καρφιτσωμένη στο άδειο βλέμμα και τη διάψευση καρφωμένη στο σαλεμένο μυαλό;

Το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι η αλήθεια.

Μια αλήθεια που θα ειπωθεί κατάμουτρα από τον καθένα μας στον καθρέφτη του κι απ’ όσους αποφασίζουν εξ ονόματός μας απέναντί μας και κατά πρόσωπο. Μια αλήθεια δίχως περιστροφές και φιοριτούρες, δίχως ασυλίες και διλήμματα. Μια αλήθεια που θ’ αποκαθιστά λέξη τη λέξη την πίστη και την εμπιστοσύνη στις αξίες που υπήρχαν, αλλά που για χρόνια ξέφτιζαν και ξεφτιλίζονταν, με την ανοχή, την αδιαφορία ή και τη συναίνεσή μας. Μια αλήθεια στέρεα κι ελπιδοφόρα, που θα γεμίζει λέξη τη λέξη θάρρος το άδειο σακούλι της ψυχής, αυτό που αφήσαμε να στερέψει πιο γρήγορα και πιο επιπόλαια απ’ το σακούλι που φυλάγαμε στον κόρφο μας. Μια αλήθεια τελεία και παύλα, αλλά και αρχή συνάμα, μιας χρονιάς δύσκολης κι επώδυνης.

Μια αλήθεια ευχή και προσδοκία, ώστε σ’ έναν χρόνο από τώρα, να μπορούμε να ευχηθούμε «Καλή Χρονιά», κοιτάζοντας ο ένας τον άλλο στα μάτια και χαμογελώντας μ’ αισιοδοξία και σιγουριά για το 2014.