Το Χαλάνδρι δεν αντέχει άλλο τσιμέντο.

Το γράφω όπως το αντιλαμβάνομαι, το Χαλάνδρι δεν αντέχει άλλο τσιμέντο, ούτε στους δρόμους και τις πλατείες, ούτε στην επικοινωνία και τις σχέσεις. Δεν χωράει άλλο μπετό μεταξύ μας. Αρκετά επιβαρύνθηκε η περιοχή τις τελευταίες δεκαετίες με την ραγδαία ανοικοδόμηση, με την ανέγερση μεγάλων σούπερ μάρκετ, με το ξήλωμα και το ξαναχτίσιμο δρόμων και πλατειών. Δεν αντέχεται περαιτέρω αποξένωση και ασυνεννοησία μεταξύ των δημοτικών παρατάξεων, δεν υποφέρεται άλλο ο στραγγαλισμός της κοινής λογικής στο βωμό συμφερόντων και ιδιοτελειών.

Το πάλαι ποτέ προάστιο έχει ανάγκη να ξαποστάσει, να πάρει μια βαθειά ανάσα, να οραματιστεί και να σχεδιάσει το μέλλον. Είναι μεγάλες οι αλλαγές, που η ανάπτυξη του λεκανοπεδίου με το κλείσιμο του περασμένου αιώνα επιφύλαξε για την περιοχή. Έργα κολοσσιαία και υποδομές ογκώδεις ανέτρεψαν εκ βάθρων την εικόνα της πόλης και δημιούργησαν νέα δεδομένα, τόσο ως προς τις λειτουργίες της, όσο και ως προς τη ζωή και την καθημερινότητα των κατοίκων.

Η Αττική Οδός, το μετρό, ο Προαστιακός έργα-ανάσες για το λεκανοπέδιο, που το «πέρασμά» τους από το Χαλάνδρι δημιούργησε συνθήκες πρωτόγνωρες και ανέτρεψε άρδην τον προαστιακό του χαρακτήρα. Οι «ήσυχες» εκτός σχεδίου περιοχές της Μεταμόρφωσης και του Πατήματος εξαφανίστηκαν κάτω από τόνους μπετό, είτε για τους δρόμους, είτε για την οικιστική ανάπτυξη. Το κέντρο της πόλης στροβιλίστηκε αρκετές φορές στους ρυθμούς των αναπλάσεων και των χωροθετήσεων μέχρι να καταλήξει να πάλλεται πότε στους ρυθμούς των κέντρων ψυχαγωγίας και πότε των κορναρισμάτων. Το Κάτω Χαλάνδρι, η περιοχή που διατηρεί ακόμα σε πείσμα των καιρών τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής γειτονιάς, μετατράπηκε σε μαλακό υπογάστριο των νέων σταθμών του μετρό επί της Μεσογείων και βιώνει το μαρτύριο της κυκλοφοριακής συμφόρησης και ασφυξίας από την άναρχη διέλευση και στάθμευση αυτοκινήτων. Ο Συνοικισμός και το Πολύδροσο «ακούνε» έντονα πλέον τον απόηχο της πολύβουης Κηφισίας και περιμένουν στην ουρά να έρθει η σειρά τους για «ανάπτυξη».

Η ανοχή και διατήρηση χωροταξικών εκκρεμοτήτων και «γκρίζων ζωνών» μέσα στον πολεοδομικό ιστό της πόλης, παρά την εξέλιξη επί σειρά ετών τόσων μεγαλεπήβολων και υπεραστικών έργων υποδομής, λειτουργεί ως πολιορκητικός κριός για την ανάπτυξη και την ομαλή λειτουργία της. Το παρόν καθορίζει το μέλλον, όμως το παρελθόν έχει διαμορφώσει τις συνθήκες και τους όρους του παρόντος. Αυτοί οι όροι θα πρέπει να αξιολογηθούν, να μελετηθούν, ώστε να διαγνωσθεί με ποιον τρόπο και σε ποιο βαθμό είναι δυνατόν να βελτιωθούν οι σημερινές συνθήκες ζωής για το Χαλάνδρι και τους κατοίκους του.

Οι εύκολες λύσεις θα διατυπωθούν στα προεκλογικά φυλλάδια. Οι ανέξοδες υποσχέσεις θα γεμίζουν πολύχρωμες σελίδες πολυτελών εντύπων. Εντυπωσιακές εικόνες θα δείχνουν δρόμους δίχως μποτιλιαρίσματα και ποδηλατοδρόμους με χαμογελαστούς ποδηλάτες. Η Ρεματιά θα σκορπίσει τη δροσιά και την ευεξία της μέσα από πολυτελείς εκδόσεις, μαζί με το «Αετοπούλειο», που θα λάμπει από τα πολυποίκιλα πολιτιστικά του δρώμενα και το «Παπαδάκης», που θα σηματοδοτεί ένα αθλητικό μέλλον της νεολαίας του Δήμου που δεν υπάρχει. (Κάποιες άλλες εκδόσεις μπορεί να μη μυρίζουν καν μελάνι, αλλά απ’ αυτές ν’ αναδύονται οι οσμές κοινωνικής ευαισθησίας και να ξεχειλίζει το περίσσευμα αλληλεγγύης υπό τους ήχους της δημοτικής φιλαρμονικής. Άλλο θέμα).

Οι λύσεις όμως δίνονται έμπρακτα μέσα στη ζωή κι όχι με λόγια μέσα απ’τα προεκλογικά φυλλάδια. Μέρος της λύσης –το θεμελιώδες και κρισιμότερο– είναι ν’ ακουστούν αλήθειες. Η ειλικρίνια να πιάσει τη συνέπεια απ’ το χέρι και το μεράκι να κινητοποιήσει τη γνώση.

Μια μεγάλη αλήθεια είναι, ότι το Χαλάνδρι δεν μπορεί να ξαναγίνει προάστιο. Μπορεί –και πρέπει– όμως να γίνει πιο ανθρώπινο, πιο όμορφο, πιο ελκυστικό, μπορεί να γίνει μια σύγχρονη λειτουργική πόλη, που να εξυπηρετεί αποτελεσματικά τους δημότες και να ικανοποιεί με τις υπηρεσίες τους κατοίκους, τους επαγγελματίες και τους επισκέπτες του. Το Χαλάνδρι –όπως και κάθε «Χαλάνδρι»– είναι οι άνθρωποι, οι άνθρωποι είναι η ψυχή και η καρδιά της πόλης, αυτοί δίνουν το χρώμα, το ρυθμό και την ουσία στις όποιες αποφάσεις, διαδικασίες, επιλογές ή δραστηριότητες. Εκείνοι καθορίζουν πόσο μακριά μπορεί να φτάσουν οι ορίζοντες της πόλης τους, πόσο δυναμικά μπορούν να κινηθούν οι θεσμοί κι οι οργανωμένες δομές της, ποιοι θα έχουν την ευθύνη να συντονίσουν και να καθοδηγούν την πορεία της στο χρόνο.

Αν το γράψω όπως το αισθάνομαι, θα έγραφα, ότι η πόλη χρειάζεται να ξαναβρεί την ταυτότητά της, τα πατήματά της στο διάβα της ιστορίας και τον προσανατολισμό της στο γύρισμα των χρόνων και της εξέλιξης. Πυξίδα της σ’ αυτή την αναζήτηση, σ’ αυτή τη δύσκολη κι επίπονη πορεία δεν θα μπορούσε να είναι άλλη πιο αξιόπιστη, αλλά και πιο κατάλληλη, απ’ τον πολιτισμό και τις αξίες του, από το πρόταγμα στον άνθρωπο, τη ζωή και την ψυχή του.

Η πόλη μας χρειάζεται να ξαναπιάσει το νήμα με τη χαμένη της ταυτότητα, με την ιστορία της, με το παρελθόν της, γι’ αυτό χρειάζεται κοντά της τους ανθρώπους της. Είναι ανάγκη να ψάξουμε πρώτα μέσα μας την πόλη που μέσα της ζούμε. Είναι ανάγκη να περπατήσουμε, να τρέξουμε, να συναντηθούμε, να μιλήσουμε. Μέσα απ’ αυτή την πορεία στην ψυχή μας και στην ψυχή της πόλης, μέσα απ’ τα διδάγματα του χτες, το σήμερα θα συνθέσει βήμα-βήμα τον χάρτη που οδηγεί στο αύριο. Όχι σαν μια διαδικασία εσωστρέφειας, αποφυγής κι ομφαλοσκόπησης, ούτε σαν έναν φιλάρεσκο και άγονο εξωραϊσμό ή μια στείρα και ανούσια ισοπέδωση του παρελθόντος, αλλά σαν ένα δυναμικό αναβάπτισμα αυτογνωσίας για μιαν άλλη αναγέννηση της πόλης, που στηριγμένη γερά στις ρίζες της απλώνει με θάρρος, σιγουριά και χάρη τα κλωνάρια της ψηλά, στον ουρανό, στο αύριο. Αγκαλιάζει κι αγκαλιάζεται, στηρίζει και στηρίζεται, αναπτύσσει κι αναπτύσσεται.

Όσοι αυτής της πόλης μπορούν να ξεχωρίσουνε τη δύναμη, όση σ’ αυτή την πόλη έχουν τη διάθεση να δώσουνε αντί να πάρουν, όσοι πιστεύουν στην ανάγκη της συνύπαρξης κι όσοι πιστεύουν, ότι οι δρόμοι ανοίγουν ευκολότερα μόνο αν και με άλλους μαζί τους περπατήσεις, αξίζει να κοιτάξουνε κατάματα την ελπίδα, αξίζει τα τείχη του τσιμέντου να τολμήσουν να γκρεμίσουν.

Ας δοκιμάσουμε μαζί να περπατήσουμε. Ας περπατήσουμε μαζί αυτό το δρόμο, αντί να περιπλανιόμαστε χαμένοι στις ασάφειες και τα ψιλά τα γράμματα των διακηρύξεων, αντί χρόνια να χάνονται στα αδιέξοδα των εγωισμών και της μικροψυχίας. Ο πολιτισμός χωράει όλα κι όλους, την καθαριότητα, τη χωροταξία, το κυκλοφοριακό, το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής. Χωράει τη διοίκηση, τους δημότες, τους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους, τους πολίτες. Ας βρεθούμε οι Χαλανδραίοι κι αυτά βρίσκονται, ιδέες, σχέδια και γνώσεις περισσεύουν.

Ο δισταγμός τούτη την ώρα, δεν θα κρατήσει πίσω μόνο κάποιων τις φιλοδοξίες, αλλά της πόλης όλης, της πόλης μας, το φιλόδοξο, απαιτητικό κι ελπιδοφόρο μέλλον.

Το Χαλάνδρι δεν αντέχει άλλο τσιμέντο.