Αν οι ημερομηνίες έχουν μιαν συμβολική σημασία, είναι γιατί παραπέμπουν σε γεγονότα, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο υπήρξαν ή αποδείχτηκαν καθοριστικά στην διαχρονία της ιστορικής πορείας. Οι ημερομηνίες που καθιερώνονται κι επιβιώνουν δεν είναι μόνο εκείνες που αυθόρμητα η συλλογική μνήμη αντιλαμβάνεται κι ενθυλακώνει ως σημαντικές, αλλά προπαντός εκείνες που επιβάλλονται από τους κυβερνώντες εκ των άνω για λόγους εθνικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς κ.λπ.Η αξία, φυσικά, αυτού του είδους των εμβληματικών ημερομηνιών, έγκειται στο περιεχόμενο και το νόημα που κάθε λαός αποδίδει στο σημαινόμενο. Υπάρχουν ημερομηνίες που διατηρούν διαχρονικά σχεδόν αναλλοίωτα τα κρίσιμα χαρακτηριστικά τους, ενώ αντίθετα άλλες χάνουν με το πέρασμα του χρόνου όχι μόνο την αίγλη και τη λάμψη τους, αλλά προπαντός το εννοιολογικό τους περιεχόμενο.
Αν η 21η Απριλίου αποτελεί, λοιπόν, στις μέρες μας μια ημερομηνία που αξίζει ν’ ανακαλούμε στη συλλογική μας μνήμη, είναι μόνο στο βαθμό που η αναφορά αυτή εδραιώνει και καλλιεργεί την κοινή αντίληψη για την αξία των δημοκρατικών θεσμών, εφόσον εξαρχής αυτό το εννοιολογικό περιεχόμενο της αποδόθηκε. Η αξία της συγκεκριμένης ανάμνησης στις μέρες μας, έγκειται στο γεγονός και μόνο, ότι είναι ακόμα σε θέση να προκαλεί εκείνα τα συλλογικά αντανακλαστικά, που υπενθυμίζουν τη σημασία για την κοινωνική συμβίωση και συνοχή των αρχών της δημοκρατίας, της ισονομίας και της δικαιοσύνης και ταυτόχρονα ενδυναμώνουν τη συλλογική διαθεσιμότητα και θέληση για τη διατήρηση, υπεράσπιση και περαιτέρω ανάπτυξή τους.
Είναι γεγονός, ότι με το πέρασμα των χρόνων, από την αποκατάσταση της δημοκρατίας και μετά, η σημασία που αποδίδεται στη συγκεκριμένη ημερομηνία και στο περιεχόμενο που της αποδόθηκε αρχικά ολοένα και υποβαθμίζεται. Η λειτουργία του πολιτεύματος και των θεσμών που η συνταγματική τάξη του 1975 και μετέπειτα δημιούργησε, σε συνδυασμό με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη αυτών των δεκαετιών, δεν βοήθησαν στο να διατηρηθεί στη συλλογική μας μνήμη το εννοιολογικό περιεχόμενο εκείνης της ημερομηνίας.
Αγνοήθηκε –και σε πολλές περιπτώσεις με κραυγαλέο τρόπο– το αξίωμα που επιβάλει, ότι ένα αγαθό πρέπει να το εκτιμάς όχι μόνο όταν δεν μπορείς να το έχεις ή να το χρησιμοποιείς, αλλά ιδιαίτερα όταν ελεύθερα κι ανενόχλητα σου παρέχεται η δυνατότητα να το απολαύσεις.
Με τον τρόπο αυτό στο πλαίσιο της «μεταπολιτευτικής» μας δημοκρατίας, έννοιες πολύτιμες για προηγούμενες γενιές, όπως η ελευθερία, η συμμετοχή, τα δικαιώματα αλλά κι οι υποχρεώσεις, όχι μόνο σχετικοποιήθηκαν και προσαρμόστηκαν σ’ ένα στρεβλό δυτικό πρότυπο αντιπροσώπευσης, αλλά προπαντός αλλοιώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να φτάνουμε στις μέρες μας να υπερθεματίζονται όλο και συχνότερα απόψεις που είχαν αποθεωθεί –τι ειρωνεία;– από το καθεστώς που επιβλήθηκε με τη δικτατορία την 21η Απριλίου 1967.
Ένα από τα καίρια αιτήματα της εποχής, που η κρισιμότητά του υπαγορεύεται κι από γενικευμένο κλίμα κρίσης που ταλανίζει τη χώρα, είναι η προάσπιση της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών κι η διόρθωση δυσλειτουργιών και παθολογιών που με τον χρόνο έχουν δημιουργηθεί.
Η πολύχρονη αδιατάραχτη πολιτική πορεία του τόπου έχει επιτρέψει ν’ αναπτυχθούν στην κοινωνία μας δυνάμεις αδράνειας ή πλαδαρότητας, ώστε με κάποιον τρόπο όλα θεωρούνται αυτονόητα ή ανεκτά. Λησμονούμε σε πολλές περιπτώσεις, ότι η δημοκρατία επειδή υπάρχει δεν σημαίνει ότι λειτουργεί μόνο με πολιτικούς αυτοματισμούς και νομοθετικές ρυθμίσεις. Η γενικευμένη δυσαρέσκεια που έχει δημιουργηθεί στους πολίτες για το πολιτικό σύστημα και τους εκπροσώπους του, η οποία διαφέρει αισθητά από την μέχρι σήμερα ασκούμενη κριτική, αναδεικνύει την πλέον ορατή όψη του προβλήματος.
Για τον λόγο αυτό, τώρα που κρίσιμες πτυχές κεκτημένων καταργούνται ή συρρικνώνονται στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής και των όρων του μνημονίου, είναι απαραίτητο να υπάρξουν ικανά θεσμικά αντίβαρα δημοκρατικού πλεονάσματος, ώστε ν’ ανανεωθούν και θωρακιστούν περαιτέρω οι δημοκρατικές διαδικασίες στο πλαίσιο του αντιπροσωπευτικού μας συστήματος. Η τροποποίηση και αλλαγή σημαντικών θεσμών, όπως είναι το εκλογικό σύστημα, η λειτουργία του Κοινοβουλίου, ο εκδημοκρατισμός των κομμάτων, η δομή της κυβέρνησης αποτελούν ασφαλώς πεδία, που υπάρχουν μεγάλα περιθώρια παρεμβάσεων και τομών.
Άλλως, οι ημερομηνίες, όπως της 21ης Απριλίου, θα περνούν δίχως να μπολιάζουν την κοινωνία μας με τα στοιχειώδη, αλλά άκρως απαραίτητα, αντισώματα για τη στήριξη των δημοκρατικών θεσμών μέσα σ’ ένα ευνομούμενο πλαίσιο πολιτικής και κοινωνικής συνεργασίας κι αλληλεγγύης, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την παραπέρα πορεία της σ’ αυτή τη δυσμενή ιστορική καμπή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Καλοπροαίρετα