«Μικρό», «ευέλικτο», «στρατηγείο», αλλά κι «αναποτελεσματικό», «γραφειοκρατικό», «ρουσφετολογικό», τόσα και τόσα επίθετα έχουν τοποθετηθεί επί δεκαετίες δίπλα από τη μαγική –για τα ελληνικά δεδομένα– λέξη «κράτος». Ανάλογα με την περίσταση και τη ν εποχή, το διαχρονικό εργαλείο άσκησης της κυβερνητικής πολιτικής στον τόπο μας, βρίσκεται σήμερα στο μάτι του κυκλώνα.
Ενόψει της κρίσιμης οικονομικής κατάστασης στην οποία έχει οδηγηθεί η χώρα και υπό το βάρος –και τις δεσμεύσεις– του μνημονίου, για μια ακόμα φορά ο «μεγάλος ασθενής» απειλείται με «μαχαίρι». Κατάργηση δημοσίων υπηρεσιών, άρση της μονιμότητας, απολύσεις συμβασιούχων ορισμένου χρόνου, αναδιοργάνωση και συγχώνευση κλάδων και θέσεων βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των κυβερνητικών εξαγγελιών και των πολιτικών προβληματισμών.
Πάντα «πούλαγε» το ελληνικό Δημόσιο, ήταν «μαγαζί γωνία», μια θέση σ’ αυτό ισοδυναμούσε, λίγο πολύ, με μια θέση στον ήλιο. Από την ίδρυση του κράτους, αποτέλεσε το μήλον της έριδος πολιτικών, κομμάτων και παρατάξεων. Η δυνατότητα να χρηματοδοτεί, μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, την αναπαραγωγή και τη διεύρυνση της εξουσίας τους, το καθιστούσε μοναδικής σπουδαιότητας μηχανισμό επιβολής και κυριαρχίας πάνω στην κοινωνία.
Αν ανατρέξουμε σε μελέτες, αναλύσεις και αρθρογραφία των δύο περασμένων αιώνων θα ανακαλύψουμε –και μάλιστα πολύ εύκολα– πανσπερμία απόψεων και συμπερασμάτων, που αποτυπώνουν με παραστατικότητα και σε βάθος, πώς αρθρώθηκε χρόνο με το χρόνο και κυβέρνηση με την κυβέρνηση αυτή η μοναδική για τα δεδομένα του δυτικού κόσμου σχέση αλληλεξάρτησης πολιτικής εξουσίας και πολιτών. Ενώ όμως οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα, τόσο για τα αίτια, όσο και για τις συνέπειες και του τι θα έπρεπε ν’ αλλάξει, συνέπιπταν διαχρονικά και με αξιοθαύμαστη μάλιστα ακρίβεια, τουναντίον, από την πλευρά της εκτελεστικής εξουσίας, ελάχιστα έχουν συντελεστεί προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των παθολογιών του συστήματος της κρατικής οργάνωσης και διοίκησης.
Συνεπή προς την προσφιλή προεκλογική «φλυαρία» τους τα πολιτικά κόμματα, θεωρούσαν κάτι σαν «χρέος τιμής» ν’ αναφερθούν –ιδιαίτερα από το 1974 και μετά– στον κρατικό μηχανισμό και τις αλλαγές επί τα βελτίω, που προτίθενται να επιφέρουν, εφόσον οι πολίτες τους εμπιστευτούν τη διακυβέρνηση του τόπου. Λίγες μέρες μετά τις εκλογές, κάνουν μια γενικότερη αναφορά στις προγραμματικές τους δηλώσεις, εφόσον σχηματίσουν κυβέρνηση, για να πράξουν τα ακριβώς αντίθετα κατά τη διάρκεια της θητείας τους, στο βαθμό φυσικά που θ’ αποφασίσουν ν’ ασχοληθούν με το θέμα.
Η πολυδιαφημισμένη «επανίδρυση του κράτους», θα μείνει ίσως η ιστορικότερη προεκλογική εξαγγελία, που όχι μόνο δεν επιχειρήθηκε, αλλά αποδεδειγμένα, κινούμενη προς την αντίθετη κατεύθυνση, αναδείχτηκε ως η πλέον πολυδάπανη, αδιαφανής και ρουσφετολογική κυβερνητική πρακτική, που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η χώρα.
Σήμερα επιβάλλονται άλματα. Ελλείψεις και ολιγωρίες δεκαετιών καλείται η κυβέρνηση να υλοποιήσει μέσα σε λίγους μήνες. Οι περισσότερες «Διαρθρωτικές Πολιτικές», που περιλαμβάνονται στο –περιβόητο– Μνημόνιο (Παράρτημα ΙΙΙ - Ν. 3845/2010), όπως: Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ενίσχυση του ανταγωνισμού, η διαχείριση και αποκρατικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων, η βελτίωση της απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων, αλλά κι αυτή ακόμα η ενίσχυση της αγοράς εργασίας, αφορούν ή επηρεάζονται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα από το κράτος, από το δημόσιο τομέα.
Είναι δυνατόν αυτός ο μηχανισμός, ν’ αντέξει από τη μια την πίεση της συρρίκνωσης και της βίαιης μεταβολής της μισθολογικής του κατάστασης, των εργασιακών του σχέσεων και «κεκτημένων» κι απ’ την άλλη, να υποστηρίξει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα την προώθηση αυτών των πολιτικών, που θα οδηγήσουν στην ανάταξη και τελικά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας;
Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης για τους επόμενους μήνες. Οι περισσότερες πιθανότητες για να κερδιστεί, βρίσκονται μόνο σε μια λέξη: Εμπιστοσύνη. Αν οι αλλαγές που θα προωθηθούν, κατορθώσουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των εργαζόμενων στις δημόσιες υπηρεσίες, όχι τόσο για την αναγκαιότητά τους, αλλά προπαντός για την αξιοπιστία και τη χρησιμότητά τους, τότε η υλοποίησή τους και σύντομα θα εξελιχθεί και με αποτελεσματικότητα. Η εμπιστοσύνη, φυσικά, προϋποθέτει συγκεκριμένες διαδικασίες και ενέργειες, απαιτεί ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον, επιβάλλει κοινούς κώδικες κι ανοιχτούς διαύλους αμφίδρομης επικοινωνίας.
Τέτοιες «πολυτέλειες», είναι προφανές ότι κάτω από τις παρούσες συνθήκες δεν υπάρχουν, υπάρχουν όμως ακόμα στελέχη και υπάλληλοι με γνώσεις και εμπειρίες, με διάθεση και κουράγιο, με δυναμισμό και θέληση, αυτά είναι η «πολυτέλεια» που διαθέτει η δημόσια διοίκηση. Αν αξιοποιηθούν και δεν συνθλιβούν –όπως και το σύνολο του προσωπικού– στις μυλόπετρες των «εξωτερικών μελετητών», «ειδικών συνεργατών» και «ιδιωτικών συμβούλων», στην προσπάθεια να επιβληθούν όπως-όπως λύσεις από «τα πάνω», είναι δυνατόν να συμβάλουν αποφασιστικά στην επίτευξη αυτού του σημαντικού έργου, αν όχι του θαύματος –περί αυτού πρόκειται– που αναζητείται εναγωνίως από την κυβέρνηση να πραγματοποιηθεί για το ελληνικό κράτος μέσα στο 2011.
Η «μάχη» για την αλλαγή στο κράτος θα δοθεί και θα κριθεί πρώτα από «μέσα» κι έχει σημασία να είναι επιτυχής η έκβασή της, εφόσον μας αφορά όλους, και τους μέσα και τους έξω.
Πάντα «πούλαγε» το ελληνικό Δημόσιο, ήταν «μαγαζί γωνία», μια θέση σ’ αυτό ισοδυναμούσε, λίγο πολύ, με μια θέση στον ήλιο. Από την ίδρυση του κράτους, αποτέλεσε το μήλον της έριδος πολιτικών, κομμάτων και παρατάξεων. Η δυνατότητα να χρηματοδοτεί, μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, την αναπαραγωγή και τη διεύρυνση της εξουσίας τους, το καθιστούσε μοναδικής σπουδαιότητας μηχανισμό επιβολής και κυριαρχίας πάνω στην κοινωνία.
Αν ανατρέξουμε σε μελέτες, αναλύσεις και αρθρογραφία των δύο περασμένων αιώνων θα ανακαλύψουμε –και μάλιστα πολύ εύκολα– πανσπερμία απόψεων και συμπερασμάτων, που αποτυπώνουν με παραστατικότητα και σε βάθος, πώς αρθρώθηκε χρόνο με το χρόνο και κυβέρνηση με την κυβέρνηση αυτή η μοναδική για τα δεδομένα του δυτικού κόσμου σχέση αλληλεξάρτησης πολιτικής εξουσίας και πολιτών. Ενώ όμως οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα, τόσο για τα αίτια, όσο και για τις συνέπειες και του τι θα έπρεπε ν’ αλλάξει, συνέπιπταν διαχρονικά και με αξιοθαύμαστη μάλιστα ακρίβεια, τουναντίον, από την πλευρά της εκτελεστικής εξουσίας, ελάχιστα έχουν συντελεστεί προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των παθολογιών του συστήματος της κρατικής οργάνωσης και διοίκησης.
Συνεπή προς την προσφιλή προεκλογική «φλυαρία» τους τα πολιτικά κόμματα, θεωρούσαν κάτι σαν «χρέος τιμής» ν’ αναφερθούν –ιδιαίτερα από το 1974 και μετά– στον κρατικό μηχανισμό και τις αλλαγές επί τα βελτίω, που προτίθενται να επιφέρουν, εφόσον οι πολίτες τους εμπιστευτούν τη διακυβέρνηση του τόπου. Λίγες μέρες μετά τις εκλογές, κάνουν μια γενικότερη αναφορά στις προγραμματικές τους δηλώσεις, εφόσον σχηματίσουν κυβέρνηση, για να πράξουν τα ακριβώς αντίθετα κατά τη διάρκεια της θητείας τους, στο βαθμό φυσικά που θ’ αποφασίσουν ν’ ασχοληθούν με το θέμα.
Η πολυδιαφημισμένη «επανίδρυση του κράτους», θα μείνει ίσως η ιστορικότερη προεκλογική εξαγγελία, που όχι μόνο δεν επιχειρήθηκε, αλλά αποδεδειγμένα, κινούμενη προς την αντίθετη κατεύθυνση, αναδείχτηκε ως η πλέον πολυδάπανη, αδιαφανής και ρουσφετολογική κυβερνητική πρακτική, που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η χώρα.
Σήμερα επιβάλλονται άλματα. Ελλείψεις και ολιγωρίες δεκαετιών καλείται η κυβέρνηση να υλοποιήσει μέσα σε λίγους μήνες. Οι περισσότερες «Διαρθρωτικές Πολιτικές», που περιλαμβάνονται στο –περιβόητο– Μνημόνιο (Παράρτημα ΙΙΙ - Ν. 3845/2010), όπως: Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ενίσχυση του ανταγωνισμού, η διαχείριση και αποκρατικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων, η βελτίωση της απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων, αλλά κι αυτή ακόμα η ενίσχυση της αγοράς εργασίας, αφορούν ή επηρεάζονται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα από το κράτος, από το δημόσιο τομέα.
Είναι δυνατόν αυτός ο μηχανισμός, ν’ αντέξει από τη μια την πίεση της συρρίκνωσης και της βίαιης μεταβολής της μισθολογικής του κατάστασης, των εργασιακών του σχέσεων και «κεκτημένων» κι απ’ την άλλη, να υποστηρίξει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα την προώθηση αυτών των πολιτικών, που θα οδηγήσουν στην ανάταξη και τελικά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας;
Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης για τους επόμενους μήνες. Οι περισσότερες πιθανότητες για να κερδιστεί, βρίσκονται μόνο σε μια λέξη: Εμπιστοσύνη. Αν οι αλλαγές που θα προωθηθούν, κατορθώσουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των εργαζόμενων στις δημόσιες υπηρεσίες, όχι τόσο για την αναγκαιότητά τους, αλλά προπαντός για την αξιοπιστία και τη χρησιμότητά τους, τότε η υλοποίησή τους και σύντομα θα εξελιχθεί και με αποτελεσματικότητα. Η εμπιστοσύνη, φυσικά, προϋποθέτει συγκεκριμένες διαδικασίες και ενέργειες, απαιτεί ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον, επιβάλλει κοινούς κώδικες κι ανοιχτούς διαύλους αμφίδρομης επικοινωνίας.
Τέτοιες «πολυτέλειες», είναι προφανές ότι κάτω από τις παρούσες συνθήκες δεν υπάρχουν, υπάρχουν όμως ακόμα στελέχη και υπάλληλοι με γνώσεις και εμπειρίες, με διάθεση και κουράγιο, με δυναμισμό και θέληση, αυτά είναι η «πολυτέλεια» που διαθέτει η δημόσια διοίκηση. Αν αξιοποιηθούν και δεν συνθλιβούν –όπως και το σύνολο του προσωπικού– στις μυλόπετρες των «εξωτερικών μελετητών», «ειδικών συνεργατών» και «ιδιωτικών συμβούλων», στην προσπάθεια να επιβληθούν όπως-όπως λύσεις από «τα πάνω», είναι δυνατόν να συμβάλουν αποφασιστικά στην επίτευξη αυτού του σημαντικού έργου, αν όχι του θαύματος –περί αυτού πρόκειται– που αναζητείται εναγωνίως από την κυβέρνηση να πραγματοποιηθεί για το ελληνικό κράτος μέσα στο 2011.
Η «μάχη» για την αλλαγή στο κράτος θα δοθεί και θα κριθεί πρώτα από «μέσα» κι έχει σημασία να είναι επιτυχής η έκβασή της, εφόσον μας αφορά όλους, και τους μέσα και τους έξω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Καλοπροαίρετα