Οι έξω από 'δω Γερμανοί.

Οι προβλέψεις επαληθεύτηκαν. Παρά την απογοήτευση ορισμένων και τα πικρόχολα σχόλια κάποιων άλλων, το τελικό αποτέλεσμα είναι δίκαιο. Μπορεί συμβολισμοί και συναισθηματισμοί να εμπόδισαν μιαν εξαρχής ρεαλιστική εκτίμηση, μπορεί συνθήκες κι αμφίρροπο στο ποδόσφαιρο να μην επέτρεπαν εκ προοιμίου σιγουριές και βεβαιότητες, όπως και να ‘χει όμως η ομάδα της Γερμανίας –κατά γενική ομολογία– κατέκτησε το παγκόσμιο κύπελλο δικαίως, επιδεικνύοντας σ' όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης σταθερότητα, ομοιογένεια, αντοχή.

Είτε μας αρέσει, είτε όχι, με αφορμή την επιτυχία της Γερμανικής εθνικής ομάδας, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, ότι η προσήλωση στο στόχο, η αγωνιστική πειθαρχία κι η προσαρμοστικότητα ανάλογα με την εξέλιξη και τις απαιτήσεις του κάθε αγώνα, αποτέλεσαν τα κρίσιμα χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας σε όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης. Τα αποτελέσματα κι η τελική επικράτηση σε καμιά περίπτωση θα μπορούσαν να θεωρηθούν τυχαία ή προϊόντα οποιασδήποτε εύνοιας της τύχης ή της διαιτησίας.

Δεν είναι σκοπός μου ο σχολιασμός κι οι θριαμβολογίες επ’ ευκαιρία της Γερμανικής επιτυχίας, ούτε πολύ περισσότερο η όποια αναφορά στην ποδοσφαιρική διοργάνωση, που μονοπώλησε καθημερινά επί ένα μήνα σχεδόν το ενδιαφέρον κι άφησε –δυστυχώς– σε δεύτερη και τρίτη μοίρα γεγονότα όπως οι καταστροφικές πολεμικές επιχειρήσεις στη λωρίδα της Γάζας ή την έκρυθμη κατάσταση στην Ουκρανία. (Αν και –μιας και τ’ αναφέραμε– αυτά τα «εξωτερικά» ποτέ δεν ήταν στην πρώτη γραμμή των προτιμήσεών μας). Νοοτροπίες και συμπεριφορές ίσως είχε ενδιαφέρον να σχολιαστούν σε αδρές γραμμές, όσο παρακινδυνευμένες ή ελλειπτικές μπορεί να είναι οι γενικεύσεις αυτού του είδους.

Απ’ τη μια, μια πειθαρχημένη, προσεχτική, οργανωμένη και σταθερή συλλογική προσπάθεια, που μπορούσε να συνδυάσει τις ατομικές αξίες με το ομαδικό πνεύμα και την ατομική ανάδειξη με τη συνολική επιτυχία. Μια ικανότητα που ξεπερνά το ποδόσφαιρο, ξεπερνά τον αθλητισμό και ενσωματώνεται σαν στάση ζωής και συμπεριφοράς στην ατομική και κοινωνική ζωή αυτού του λαού. Ένα αυστηρά οργανωμένο και προσανατολισμένο στην επίτευξη στόχων σύνολο δραστηριοτήτων. Η Ιστορία έχει διαμορφώσει τις προϋποθέσεις κι ο χρόνος έχει σμιλέψει τις συνειδήσεις. Από τον Μπραντ στον Κολ κι από τον Σρέντερ στη Μέρκελ, από το τελείωμα του 20^ου στην αυγή του 21^ου αιώνα, η Γερμανία μπορεί ενωμένη πλέον κι ισχυρή να καθορίζει αποφασιστικά την πορεία της Ευρώπης και να επηρεάζει ουσιαστικά τις παγκόσμιες εξελίξεις.

Απ’ την άλλη, μια νοοτροπία «ό,τι κάτσει». Ένας λαός που βολεύεται στην προχειρότητα, στην αντίδραση, στον ατομισμό. Μια υπερπολιτικοποιημένη κοινωνία σφιχταγκαλιασμένη με το κράτος και τα όργανά του σε διαδρόμους νοσοκομείων, δικαστηρίων, σχολείων, πανεπιστημίων, φυλακών, αποδυτηρίων. Μια κοινωνία έρμαιο της συγκυρίας και της στιγμής, των μέσων και των «αποκλειστικών πληροφοριών», έτοιμη για το καλύτερο χάρη σε μια έμπνευση, ένα όραμα ή έναν ηγέτη, αλλά και πρόθυμη για το χειρότερο εξαιτίας ενός συνθήματος, μιας ευκολίας ή μιας εντύπωσης. Ιστορική άγνοια, ιδεοληψίες, εσωστρέφεια, αμετροέπεια και παρελθοντολαγνεία ποδηγετούν την καθημερινότητα, που στα εύκολα σπαταλά το χρόνο της στο lifestyle και την ψυχαγωγία και στα δύσκολα κατασκευάζει ως άλλοθι κρεμάλες κι αναζητά δεξιά κι αριστερά ενόχους.

Δεν είναι καλύτεροι οι Γερμανοί. Δεν μπορούν να συγκριθούν με την ιδιοσυγκρασία των λαών του Ευρωπαϊκού νότου, με τους Έλληνες. Δε φτάνει όμως να «είμαστε ωραίοι ως Έλληνες», πρέπει ν' αρχίσουμε να παράγουμε και αποτελέσματα. Αποτελέσματα όχι συνεπεία εύνοιας της τύχης, της συγκυρίας ή μιας ατομικής ενέργειας, αλλά ως αποτέλεσμα συνεργασίας και συλλογικής προσπάθειας, που θα είχε οργανωθεί και προετοιμαστεί για την επίτευξή του. Πρέπει να γίνουμε ομάδα. Όχι μιμούμενοι τους άλλους, αλλά παραδειγματιζόμενοι από άλλους, όχι αντιγράφοντας αλλά διδασκόμενοι, όχι υποκλέπτοντας αλλά συνδιαλεγόμενοι.

Γι’ αυτό δεν επαρκούν μόνο οι γνώσεις, η ευφυΐα, το μεράκι και το ταλέντο. Δεν αρκεί η υπομονή, η επιμονή κι η επινοητικότητα. Δεν φτάνει μόνο το σύνταγμα, η δημοκρατία ή η εμπνευσμένη ηγεσία. Αυτά τα χαρίσματα, αυτά τα προνόμια της φύσης κι οι κατακτήσεις του λαού μας, μπορούν να δώσουν προστιθέμενη αξία και να πολλαπλασιάσουν τ' αποτελέσματα της όποιας οργανωμένης προσπάθειας, φτάνει να μη νοθεύονται και να μην χαλκεύονται όταν «φουντώνουν» τα διαχρονικά –κι ως τώρα ακόμα αδιόρθωτα– πάθη μας, η διχόνοια, η μισαλλοδοξία κι ο ατομισμός.

Τους Γερμανούς, νομίζω, δεν τους γουστάρουμε κυρίως, όχι γι' αυτό που φαίνεται ότι είναι, αλλά γι' αυτό που ενδόμυχα αποδεχόμαστε, ότι εμείς δεν γουστάρουμε να είμαστε.