ΑΝΟΜΙΑ: Αναζητούνται αποθέματα συνεργασίας και συνεννόησης

Η κατάληψη της Νομικής από μετανάστες είναι το πιο πρόσφατο περιστατικό, που μακραίνει λίγο ακόμα τον ήδη μακρύ κατάλογο από γεγονότα και συμβάντα, τα οποία συμβάλουν μέρα με τη μέρα στην εδραίωση της αντίληψης, ότι η παραβατικότητα κι η ανομική συμπεριφορά τείνουν να εξελιχθούν πλέον σε ενδημικά κοινωνικά φαινόμενα.

Η αίσθηση, ότι ο καθένας μπορεί ανεξέλεγκτα να συμπεριφέρεται μ’ όποιον τρόπο του αρέσει, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις ή τις συνέπειες που προκαλεί με τις πράξεις του στο κοινωνικό σύνολο, διαβρώνει λίγο - λίγο τις κοινωνικές σχέσεις κι απειλεί να διαρρήξει την κοινωνική συνοχή πολύ περισσότερο απ’ ότι οι αντιδράσεις για τα διαδοχικά οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης.

Μια ομάδα ανθρώπων μπορεί να κλείσει επί ώρες έναν δρόμο ή το κέντρο μιας πόλης, μια ομάδα μαθητών να καταλαμβάνει ένα σχολείο, κάποιοι να παρκάρουν όπου βολεύονται, άλλοι να πετάνε οπουδήποτε τα σκουπίδια τους, άλλοι να μην πληρώνουν εισιτήριο, διόδια ή φόρους, άλλοι να χτίζουν όπου κι όπως μπορούν, άλλοι το ένα κι άλλοι τ’ άλλο και, ασφαλώς, ο καθένας μας θα μπορούσε να προσθέσει κάποιο περιστατικό που έχει υπόψη του.

Κάθε μια απ’ αυτές τις περιπτώσεις, αλλά κι όλες μαζί συνθέτουν την περίπλοκη λειτουργία της δημοκρατίας και εν γένει των θεσμών στη χώρα μας. Ο καθένας, ατομικά ή συλλογικά, αντιλαμβάνεται τα δικαιώματά του ή τις ανάγκες του σαν το μέτρο που καθορίζει το πλαίσιο στο οποίο οφείλουν να προσαρμόζονται και να εξελίσσονται δραστηριότητες όλων των άλλων πλην του εαυτού του.

Τον κεντρικό ρόλο σ’ αυτό το γαϊτανάκι καταστρατήγησης της νομιμότητας έχει διαχρονικά το ίδιο το κράτος, το οποίο με τον τρόπο που έχει οργανωθεί και λειτουργεί για την εκπλήρωση των σκοπών του, έχει συμβάλει στην εμπέδωση της πεποίθησης, ότι το «μέσο», η συναλλαγή, το ρουσφέτι -κατά το κοινώς λεγόμενο- είναι κατά κανόνα ο κανόνας, προκειμένου οι πολίτες να επιτύχουν, είτε να ευνοηθούν, είτε να μην αδικηθούν στις υποχρεώσεις τους απέναντί του. Ταυτόχρονα, η στρεβλή επίδειξη ανοχής και αδιαφορίας από την πλευρά των οργάνων του κράτους, ακόμα και για κραυγαλέες περιπτώσεις παραβατικής συμπεριφοράς, έχει καλλιεργήσει μια γενικευμένη αντίληψη του στυλ: «Έλα μωρέ, στην Ελλάδα όλα γίνονται».

Οι κυβερνήσεις και τα κόμματα εξουσίας εναλλάσσονται στη διακυβέρνηση, οι νόμοι αλλάζουν και πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο, οι δημόσιοι φορείς κι υπηρεσίες αυξάνονται και πληθύνονται, αλλά οι παθολογίες κι οι δυσλειτουργίες του συστήματος οξύνονται και παρακολουθούν με αξιοθαύμαστη συνέπεια τη σταδιακή διολίσθηση σε μια κατάσταση αδράνειας και λειτουργίας από κεκτημένη ταχύτητα.

Στις μέρες μας βιώνουμε πλέον το αδιαχώρητο, το αδιαχώρητο όχι μόνο σε μετανάστες ή λαθρομετανάστες, ακίνητα, αυτοκίνητα, διατάξεις, δημοσίους υπαλλήλους, ανέργους, φόρους, αλλά το αδιαχώρητο στην υπομονή και την απαντοχή μας. Δεν πάει άλλο, όλοι συμφωνούν σ’ αυτό -έστω κι αν χρειάστηκε να φτάσουμε στο χείλος της αβύσσου για να το παραδεχτούμε- αλλά προς τα πού πρέπει να πάει; Ο καθένας έχει τη λύση έτοιμη, που όμως -ως δια μαγείας- είναι διαφορετική απ’ αυτήν που προτείνει ο άλλος κι όλοι μαζί δείχνουν σε αντίθετη κατεύθυνση απ’ αυτήν που κάθε φορά επιλέγει ν’ ακολουθήσει η κυβέρνηση.

Έτσι, μέσα σε συνθήκες πλήρους απαξίωσης του πολιτικού κόσμου και συνολικά του μοντέλου διακυβέρνησης που ακολουθήθηκε από το 1975, αλλά και με τους μηχανισμούς του κράτους αποδιοργανωμένους και αμφισβητούμενους, είναι προφανές, ότι οι συνθήκες για την εκδήλωση φαινομένων ανομίας και παράβασης των κανόνων που διέπουν την κοινωνική συμβίωση, είναι όχι απλώς πρόσφορες, αλλά ιδανικές. Δεν είναι τυχαίο, ότι στις μέρες μας οι κρατικοί μηχανισμοί ασφάλειας και καταστολής βρίσκονται σε καθημερινή δράση.

Οι μετανάστες με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είναι πιθανόν ν’ αποχωρήσουν από τη Νομική, εκείνο που φαίνεται να παραμένει είναι η ανοιχτή πληγή στα πλευρά του κοινωνικού ιστού, που συντίθεται από μύρια προβλήματα και παθογένειες, για την αντιμετώπιση όμως των οποίων έχουν εξαντληθεί τα όποια αποθέματα ανεκτικότητας, κατανόησης, αλληλεγγύης και συνεργασίας, που είναι σε θέση να την επουλώσουν και να την ιάνουν.

Πριν φτάσουμε στο ο θεός να βάλει το χέρι του, ας αναζητήσουμε την ύστατη αυτή ώρα έναν κοινό τόπο συνάντησης και συνεννόησης, ας ενώσουμε πρώτα τα δικά μας χέρια. Κάποτε περηφανευόμασταν, ότι στα δύσκολα οι 'Ελληνες ενώνονται. Είναι δυνατόν, ακόμα και τώρα, κάποιοι να δυσκολεύονται να δουν κατάματα τις δυσκολίες;

Foto by Glauco Dattini