Παρελθόν που τυφλώνει.

Το ‘χω βουλώσει. Τι να πω; Και δεν είναι που «μίλησε» στις 20 του Σεπτέμβρη ο «λαός», ούτε που καθημερινά επί μήνες κι επί χρόνια –τα τελευταία με ιδιαίτερη ένταση– οι λέξεις έχουν χάσει τη σημασία τους και τα λόγια ακολουθούν τους πληθωριστικούς ρυθμούς –και την αξία– των κατοχικών χαρτονομισμάτων.

Είναι που νομίζω, πως έχουν δίκιο όσοι επικρίνουν τους χειρισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για την οχτάμηνη διακυβέρνηση, τις άστοχες επιλογές της και την καταστροφική μέχρι τώρα πολιτική της. Είναι απ’ την άλλη, που δίκιο αισθάνομαι να έχουν κι εκείνοι της κυβερνητικής –κι όχι μόνο– πλευράς, που υποστηρίζουν πως ο δικομματισμός της μεταπολίτευσης είχε κουράσει, είχε κορεστεί κι ότι το πολιτικό σύστημα χρειάζεται ανανέωση κι αλλαγές.

Λίγο – πολύ όλοι δίκιο έχουμε και έχουνε κοιτάζοντας διαρκώς προς τα πίσω, συγκρίνοντας, κατηγορώντας, επικρίνοντας γι’ αυτά που έγιναν, για εκείνα που συνέβησαν, για όλα τα πεπραγμένα. Και οι μεν νεώτεροι δικαίως φαίνεται να διαμαρτύρονται και ν’ αγανακτούν για τις αστοχίες, τα λάθη και τις επιλογές των πατεράδων, των μανάδων και των παππούδων τους, οι δε «μεγαλύτεροι» με τη σειρά τους, κάπου έχουν δίκιο να υποστηρίζουν, ότι ό,τι έκαναν το ‘καναν για το καλό τους, για να ζήσουν πιο άνετα, για να ξεφύγουν απ’ τη μιζέρια, τη φτώχεια και το περιθώριο της ζωής.

Αυτό που οι νέοι ονομάζουν σήμερα «κατεστημένο» δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από το «μέσο» κοινωνικής ενσωμάτωσης κι ανέλιξης, που ξεκίνησε τη διαδρομή του εκεί, στις παρυφές της μεταπολίτευσης του 1974 κι άρχισε ταχτικά δρομολόγια από το 1981 κι εντεύθεν. Τίγκα οι στάσεις από ενδιαφερόμενους να επιβιβαστούν στα «δρομολόγια» του δημοσίου. Κανείς δε ρωτούσε ποιος πληρώνει το εισιτήριο, τον οδηγό, τα καύσιμα, άσε που όλοι νόμιζαν ότι κάθε τόσο θα δημιουργούνταν κι ένα «νέο τέρμα», όπως με τα αστικά της δεκαετίας του ’60, τότε που το λεκανοπέδιο –κι όχι μόνο– γνώριζε την «ανάπτυξη» του «εκτός σχεδίου» και της αντιπαροχής.

Ο άνεμος της δημοκρατίας και των ευρωπαϊκών κονδυλίων [από κοντά με το «φακελάκι, το «λάδωμα» και τη φοροδιαφυγή] έπνεε πλέριος, παραταύτα έκανε τους προϋπολογισμούς όλους να φαντάζουν διαχρονικά προϋπολογισμοί λιτότητας, η ΑΤΑ να είναι κοροϊδίες κι οι μισθολογικές αυξήσεις ψίχουλα.

Οι νέοι του σήμερα είναι γεννημένοι κάπου εκεί, σε κάποιο «νέο τέρμα» της μεταπολίτευσης. Με φως, νερό, τηλέφωνο, άσφαλτο, ελεύθερο χρόνο και ψυχαγωγία δεδομένα, με το χαρτζιλίκι βρέξει – χιονίσει, με το πανεπιστήμιο και τις σπουδές δεδομένες, με μια θέση –μέσω ΑΣΕΠ από το ’95 και μετά– σε κάποια δημόσια Υπηρεσία σχεδόν κλεισμένη. Οι «Αλβανοί» κι οι άλλοι ήταν για τις βαριές δουλειές. Χτίστες, μπογιατζήδες, υδραυλικοί εξαφανίστηκαν απ’ την Κοτζιά και την Ομόνοια. Θυρωροί, παραδουλεύτρες, αποκλειστικές; Να ‘ναι καλά οι Βουλγάρες, οι Ουκρανές κι οι Φιλιππινέζες.

Κλείσαμε σαν κοινωνία τους λογαριασμούς μας με το παρελθόν. Θάψαμε άρον – άρον ό,τι μας πλήγωνε και μας βασάνιζε επί δεκαετίες. Ανεβήκαμε, αλλά… Χρόνο με το χρόνο, νόμο με το νόμο, λιθαράκι το λιθαράκι ξεστρατίζαμε μαζικά σε μονοπάτια ανείπωτης ευκολίας και απίστευτης επιπολαιότητας. Τότε, εμείς οι μεγαλύτεροι, δεν δεχόμασταν και κουβέντα για τις επιλογές μας, για τις αποφάσεις μας. Ευκαιρίας δοθείσης, κάθε τρία - τέσσερα χρονάκια, ρίχναμε ένα σαρανταπεντάρι τοις εκατό και ξεμπερδεύαμε μ’ εκείνους που πήγαιναν να μας κάνουν τους έξυπνους. Έτσι διδάξαμε σιγά – σιγά και τα παιδιά μας, έτσι γαλουχήσαμε τους νεώτερους. Μεγαλώστε, ψηφίστε, τελειώσατε.

Η οικονομική κρίση όλους αυτούς τους προχειροθαμένους λογαριασμούς έφερε στο φως. Σαν φαντάσματα κι εφιάλτες χρόνο με το χρόνο και νόμο με το νόμο τώρα γκρεμίζουν και κονιορτοποιούν μαζικά όλα τα λιθαράκια που με ευκολία κι επιπολαιότητα στήθηκαν πάνω στο σαθρό υπόβαθρο της κοινωνικής μας ανέλιξης. Πέσαμε, αλλά… Κοροϊδευόμαστε, ότι θα σωθούμε ανοίγοντας και ξανανοίγοντας «άλλους» λογαριασμούς, λίστες και καταλόγους, μπαινοβγαίνοντας στα σπίτια και τα μαγαζιά, κυνηγώντας χίμαιρες κι αναζητώντας ιστορίες του χτες και του προχτές. Οι «δράκοι» του χτες στοιχειώνουν και μαυρίζουν τη ζωή μας κι οι «πληγές» του παρελθόντος μολύνουν καθημερινά το παρόν.

Με την όπισθεν κανείς μέχρι σήμερα δεν πήγε μπροστά. Εθελοτυφλούμε ανεμίζοντας σε κάθε ευκαιρία τα σφάλματα του παρελθόντος για να καλύψουμε τις αδυναμίες και τις ανεπάρκειες του παρόντος. Εμείς θα έπρεπε πρώτοι απ’ όλους τους Ευρωπαίους και τους λαούς που βιώνουν την παγκόσμια οικονομική κρίση να το έχουμε καταλάβει. Νισάφι πια, πέντε χρόνια δοκιμάζονται όλα τα δαιμόνια του παρελθόντος στο σώμα της κοινωνίας μας, πόσο ακόμα; Πότε επιτέλους κι από ποιον, θα τραβηχτεί αυτή η κόκκινη γραμμή –αλήθεια πού πήγαν όλες αυτές οι κόκκινες γραμμές που τραβούσαμε επί χρόνια– με το παρελθόν; Πότε θα κοιτάξουμε μπροστά, απελευθερώνοντας τα παιδιά μας, τους νέους, από τα λάθη –τα αληθινά μας λάθη– του χτες;

Εδώ που φτάσαμε πλέον, το παρελθόν μόνο μια υπηρεσία μπορεί να προσφέρει: Να διδάξει.

Αν σταματούσαμε τα καθημερινά παραμύθια και τις φλυαρίες από τις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα [δυστυχώς κι από το βήμα της Βουλής], για τους κακούς δράκους που καιροφυλαχτούν σε κάθε μας βήμα και τις φαρμακερές νεράιδες που υπονομεύουν κάθε μας ενέργεια, αν επιχειρήσουμε να δούμε μπροστά και να σχεδιάσουμε από κοινού το μέλλον, με σοβαρότητα, σύστημα κι επίμονη προσπάθεια, ίσως γεννιόταν πολύ σύντομα η βάσιμη ελπίδα, ότι τα παιδιά των παιδιών μας θα κατορθώσουν να ζήσουν σε μια καλύτερη Ελλάδα, δίχως το σημερινό παρελθόν τους να είναι τότε βαρίδι κι εμπόδιο για την εξέλιξη και την ευημερία τους.

Photo: big thing